Bitcoin vẫn chưa có nhiều khởi sắc trong nhiều tháng qua. Tôi không có ý hưởng hết công lao về mình nhưng, tôi đã viết bài “Tại sao tôi sẽ cược giá Bitcoin đi xuống?” vào ngày 16/12, và ngay ngày hôm sau, Bitcoin bắt đầu chao đảo khiến giá trị của nó giảm 50%. Liên quan đến đỉnh giá cao nhất, bạn phải thừa rằng nhận biểu đồ của tôi căn thời gian khá chuẩn.
Mức giảm 50% khiến cho đồng tiền này không giống một sự lựa chọn ưu tú để lưu trữ giá trị, đúng không? Mức giảm 10% gần đây của thị trường chứng khoán không nhằm nhò gì so với điều này. Một lần nữa, tôi cho là tính biến động đã làm suy yếu những giá trị cơ bản và tính hữu dụng của Bitcoin.
Nhưng tính biến động và đám đông của những nhà đầu tư đầu cơ chạy theo bong bóng không phải là vấn đề duy nhất của Bitcoin mà còn tồn tại rất nhiều hạn chế về kỹ thuật. Về vấn đề này, tôi khuyên các bạn nên đọc của Eli Dourado. Eli là một tiến sĩ kinh tế học, người thật sự là một chuyên gia trong lĩnh vực kinh tế tiền Crypto, đồng tác giả của Chương Crypto trong cuốn Từ điển Kinh tế học New Palgrave. Cũng như tôi, Eli là một người lạc quan về tiềm năng của Crypto. Tuy nhiên, ông luận điệu rằng khi bạn xem xét các khía cạnh quan trọng của một Crypto, thì bạn sẽ thấy Bitcoin hoặc là đang hoặc là sẽ bị Ethereum thâu tóm. Với sức mạnh của Ethereum, ông lập luận, “tôi không tin sẽ còn vị trí ổn định nào cho Bitcoin, Ripple hay các loại Crypto nào của hôm nay tồn tại nữa.”
Tôi sẽ không nêu hết lý do khiến ông cho rằng Ethereum sẽ thâu tóm Bitcoin, bạn nên tự tìm đọc cả bài viết đó, nhưng dưới đây là một vài điểm quan trọng. Thứ nhất là phí giao dịch của Ethereum thấp hơn rất nhiều. Phí giao dịch cao là một lý do giải thích sự kiện nổi tiếng và buồi cười về một hội nghị Bitcoin đã phải dừng phương thức trả tiền vé bằng Bitcoin.
Một lí do khác giải thích cho việc Eli ưa chuộng Ethereum hơn là chất lượng quản lý. Lãnh đạo, các nhà phát triển và cộng đồng ảnh hưởng rất nhiều đến Crypto. Khi viết bài báo New Palgrave vào năm 2014, Eli đã rất lạc quan về chất lượng quản lý của Bitcoin, nhưng ông viết, kể từ đó, mọi thứ đã trở nên tồi tệ hơn.
“Bitcoin đã không thể giải quyết vấn đề mở rộng trực tiếp trên Blockchain (on-chain scaling). Cộng đồng của nó xa lánh, tách biệt, và khai trừ những người bất đồng quan điểm với họ như Mike Hearn, Gavin Andresen, và Jeff Garzik. Đội ngũ phát triển chính bị thu hút bởi tư tưởng chỉ thực hiện giải pháp mở rộng không trực tiếp trên Blockchain (off-chain scaling) dưới danh nghĩa phân quyền. Hướng đi này đã làm suy giảm các thỏa thuận nhất trí về giải pháp mở rộng và tẩy chay danh tiếng của những người theo định hướng ngược lại. Đầu tháng 9/2015, tôi đã quan ngại về chất lượng quản lý của Bitcoin, nhưng vẫn thừa nhận bài viết năm 2014. Tôi thực sự đã sai.”
Từ phân tích của Eli, có vẻ như chất lượng quản lý chính là ưu thế cạnh tranh quyết định của một Crypto. Trong khi mã nguồn và các tham số kỹ thuật có thể được sao chép, và hiệu ứng mạng lưới có thể thay đổi, nhưng cơ chế quản lý không thể dễ dàng được sao chép.
“Các cơ quan quản lý có vai trò vô cùng quan trọng đối với giới Crypto bởi chúng không thể đơn giản được sao chép. Bạn có thể sao chép cấu trúc của tổ chức, và bạn cũng có thể sao chép kết quả và quyết định, nhưng khi khủng hoảng xảy ra, bạn cần một đội ngũ có khả năng xử lý tình huống một cách bình tĩnh, hợp lý và chuyên nghiệp nhất có thể. Mã nguồn và các tham số kỹ thuật có thể được sao chép. Sự áp dụng và hiệu ứng mạng lưới có thể được tái tạo nhiều lần. Nhưng với hệ thống quản lý tốt – giống như văn hoá tốt của một công ty – rất khó để phát triển, và một khi bạn mất nó, rất khó để lấy lại.”
Mỉa mai thay, điều này lại rất giống với vấn đề quản lý tổ chức của ngân hàng trung ương. Để một ngân hàng trung ương có thể quản lý tiền tệ tốt thì ngân hàng đó phải độc lập về chính trị và có khả năng về kỹ thuật. Các ngân hàng trung ương không thể thực hiện tốt nhất theo mô hình ngân hàng trung ương hiện đại hoặc bị kiểm soát bởi các chính trị gia từ trước tới giờ luôn hoạt động kém hiệu quả. Mặc dù rất nhiều quảng cáo về sự phân quyền của Crypto, nhưng vấn đề về chất lượng tổ chức và quản lý như của các ngân hàng trung ương ngày xưa vẫn là một vấn đề lớn. Và với Bitcoin, đây có vẻ là một tin xấu.
SN_Nour
Xem thêm:
