Liệu “vàng kỹ thuật số” có thật sự cần thiết đối với chúng ta?
Trong phần mở đầu của loạt bài về Bitcoin và vàng, chúng tôi nghiên cứu về sự tiến hoá của tiền tệ và phát hiện ra rằng trong suốt quá trình lịch sử, xã hội lại quay ngược trở lại trung thành với tiền thật sau các chu kỳ tuần hoàn “nghiên cứu” giá trị tiền tệ bằng đồng tiền.
Hình thức đáng tin cậy nhất của tiền thật đã được tìm thấy qua nhiều thế kỷ dưới dạng vàng; một kim loại không bị ăn mòn, tự nhiên khan hiếm và thành công trong việc đáp ứng tất cả các nhu cầu của tiền thật. Hơn vậy, vàng còn được coi là phương tiện trao đổi và đơn vị tài khoản, cũng như có tính linh động dễ dàng mang theo, bền, tách biệt và có thể thay thế.
Chính vì vàng sở hữu tất cả các thuộc tính trên nên giá trị của kim loại quý này không cần đến sự chấp thuận đến từ bất kỳ cơ quan nào. Hiển nhiên, điều này chính xác là lý do khiến vàng có giá trị đến vậy. Chất lượng then chốt của vàng là được ví như một tiêu chuẩn kinh tế tuyệt vời ở chính sự không ràng buộc về giá trị cho dù chính quyền có quyết định giá trị nó ra sao. Vàng luôn khai thác được giá trị của chính nó thông qua thị trường tự do và do vậy tiền vẫn được duy trì trong suốt khoảng thời gian qua.
Trong lịch sử, luật lệ đòi hỏi phải duy trì tiêu chuẩn vàng đã hạn chế thành công việc khai thác sử sụng quá mức do sự khan hiếm tự nhiên của kim loại gây vỡ mộng cho các nhà kinh tế như Keynes và hàng loạt các bên khác thay vào đó là họ đề xuất các hành vi chi tiêu không kiểm soát với hy vọng “thúc đẩy” nền kinh tế.
Hệ thống siết chặc lưu thông tiền tệ của tiêu chuẩn vàng tồn tại ở hầu hết các nước châu Âu và Hoa Kỳ từ giữa những năm 1800 cho đến những năm 1930. Khi chiến tranh thế giới diễn ra là nguyên nhân dẫn đến một dòng chi tiêu ồ ạt do vậy dường như hệ thống này bị lãng quên.
Về cơ bản, tiêu chuẩn vàng được xem là một loại tiền tệ quốc gia có giá tương đương với vàng, phải được giữ ở mức dự trữ theo tỉ lệ tương ứng với loại tiền tệ nhất định. Vì thế, nếu Hoa Kỳ định giá một ounce vàng ở mức 500 đô la, chẳng hạn, mỗi đô la sẽ tương ứng với 1/500 của một ounce vàng. Điều này cho thấy một quốc gia không thể tuỳ tiện in tiền theo cách họ chi tiêu mà thay vào đó quốc gia đấy phải in tiền dựa vào lượng vàng dự trữ sở hữu tương đương. Các loại thuế phải được đánh thuế để gây quỹ cần thiết, việc này sẽ tiến hành không hiệu quả nếu người dân cảm thấy các khoản thuế được chi cho các hoạt động lãng phí.
Tất nhiên, điều này thật sự gây ảnh hưởng đến khả năng chi tiêu vượt quá điều kiện ngân sách quốc gia và là nguyên nhân đáng kể khiến tiêu chuẩn bị từ bỏ.
Mô hình tiền tệ khổng lồ chuyển từ tiêu chuẩn vàng sang tiền tệ Fiat đã cho phép chi tiêu ồ ạt hơn trong các cuộc chiên tranh và chi tiêu thâm hụt vĩnh viễn vào các chương trình của chính phủ. Do sự thay đổi chủ chốt này trong chính sách kinh tế toàn cầu, hiện nay các quốc gia phụ thuộc hoàn toàn vào tiền tệ Fiat và giá trị tương đương của nó là sự đồng ý giữa các thoả thuận của các cường quốc, cùng với nhiều cuộc họp và các tool được thiết kế nhằm mục đích duy trì sự cân bằng giữa các đồng tiền với nhau.
Cho đến hiện nay, mặc dù bản vị vàng không còn tồn tại, nhưng nhiều quốc gia vẫn không thay đổi thói quen dự trữ vàng. Cho dù các quốc gia này không tuân theo bản vị vàng nhưng họ vẫn nhận thức được giá trị hiển nhiên và sự cần thiết của nó đối với việc duy trì mạng lưới an ninh kinh tế cho nền kinh tế thế giới.
BTC có chức năng tích trữ giá trị tốt hơn vàng hay không?
Trong đợt tăng giá vàng gần đây, một khối tiền khổng lồ đã dốc hết vào một dạng kim loại màu vàng đáng tin cậy này. Tuy giá vàng chỉ tăng vài phần trăm, nhưng bước tiến tưởng chừng như không đáng kể này lại đòi hỏi một khoản tiền lớn hơn so với giá trị chung của toàn bộ thị trường tiền điện tử nếu như muốn tham gia vào thị trường vàng.
Trong khi đó, BTC lại thừa hưởng các giai đoạn tăng giá bền vững một cách ngoạn mục của chính nó. Xét về mặt toán học, nhiều tiền được chuyển thành vàng hơn BTC trong một cú bùng nổ- bởi một cú tăng giá mạnh mẽ.
Thị trường vàng khổng lồ nắm giữ khoảng 8 nghìn tỷ đô la giá trị trên toàn cầu. Số người tin rằng tiền của họ được lưu trữ một cách an toàn bằng vàng hơn hết thảy các tài sản nào khác gần như không thể kể xiết. Vậy nên điều gì đã khiến các tín đồ tiền điện tử nghĩ rằng BTC có khả năng cạnh tranh trở thành một kho lưu trữ giá trị tốt hơn?
Trước tiên, chúng ta hãy xem xét một vài vấn đề đối với vàng, vấn đề khá nan giải cần được đề cập đầu tiên: vàng giả.
Có nhiều thời điểm vàng bị làm giả công phu đến nỗi khó có thể phân biệt đâu là vàng thật và đâu là vàng giả. Tungsten hay Vonfram giả đã gây ra một lỗ hổng nghiêm trọng vào sự tin cậy làm rạn nứt đi uy tín lâu đời của Royal Canadian Mint. William Rentz, một giáo sư và chuyên gia các chủ đề đầu tư đã chỉ ra các hệ luỵ không ngờ tới của việc phát hiện ra những miếng vàng giả. Ông cho biết “ Một kẻ làm tiền giả mạo không chỉ đơn thuần làm ra một tờ 50 đô la giả, mà là hàng loạt các tờ tiền giả tương tự vậy. Cho nên tôi nghĩ đây chỉ là phần nổi của một tảng băng chìm”.
Giấy chứng chỉ vàng giả cũng có thể là nguy cơ gieo nên hạt giống của mối hoài nghi, như trường hợp của một công dân Nhật Bản, người đã bị buộc tội phá hoại nền kinh tế Philippines sau khi bị bắt với giấy chứng chỉ vàng đô la giả có giá trị lên đến con số 19,6 triệu đô la. “Kho bạc nước ngoài giả mạo gây huỷ hoại, suy thoái hoặc là mang lại tai tiếng xấu cho hệ thống kinh tế của Cộng hoà Philippines”.
Tất nhiên các chứng chỉ như thế này không bao giờ được thiết kế cho lưu thông công cộng, cũng như được sử dụng một cách nghiêm ngặt cho các khoản thanh toán quan trọng giữa các cơ quan chính phủ, như Cục Dự trữ Liên Bang và Bộ Tài chính Mỹ.
BTC tránh được cạm bẫy của việc làm giả nhờ vào thiết kế bất biến và bản chất kỹ thuật số. Mặc dù người mới dùng BTC có thể bị lừa khi chấp thuận một fork của Bitcoin, nhưng bất kỳ ai có lượng kiến thức sơ bộ về loại tiền này và cách giao dịch (transaction) sẽ dễ dàng phân biệt đâu là thật và đâu là giả.
Mặc dù có thể tạo ra các phiên bản, biến thể của tài sản thực nhưng BTC hoàn toàn không thể bị làm giả. Ngay từ đầu BTC có thể lập tức được công nhận là độc nhất từ các loại tiền mã hoá khác, thậm chí những cái tên được đặt một cách khéo léo như Bitcoin 2 chẳng hạn.
Tính linh hoạt
Không giống như vàng, BTC hoàn toàn linh động và có thể lưu trữ ở bất cứ đâu, thậm chí ngay cả trong bộ nhớ của bạn. Lý tưởng nhất là tài sản BTC của cá nhân sẽ được lưu trữ trong “kho lưu trữ lạnh” chẳng hạn trong ví cứng, nhưng tiền tệ cũng có thể được lưu trữ để sử dụng hàng ngày trong “ví nóng” trên các ứng dụng điện thoại di động cho phép giao dịch thường xuyên và ngay lập tức với bất kỳ ai trên thế giới, bất kể địa phương nào.
Điều tương tự này chắc chắn không thể xảy ra với vàng. Hãy tưởng tượng đến hình ảnh phản ứng của người lính canh biên giới khi bạn mang theo một thỏi vàng qua biên giới và nói với họ rằng bạn đang mang theo bên mình một lượng vàng có giá trị hàng ngàn đô la. Thậm chí còn ít khả thi hơn khi sử dụng vàng cho bất kỳ loại giao dịch trực tuyến hoặc đường dài nào, trong khi không có giới hạn nào dành cho BTC.
Sự uỷ thác của vàng so với Bitcoin
Trong lịch sử, vàng được tổ chức lưu trữ bởi một số quốc gia thay mặt cho các quốc gia khác. Trong một số trường hợp, một số quốc gia sốt sắng thu lại số vàng còn nợ và yêu cầu chúng được vận chuyển trở về quê hương. Trước khi bản vị vàng hoàn toàn bị quên lãng và trong khi các quốc gia vẫn đổi đô la Mỹ để lấy vàng dự trữ, thì Charles de Gaulle đã làm nên lịch sử từ đổi đô la chuyển sang đổi vàng, bắt đầu chuyển đổi tiền mặt sang vàng vào năm 1958. Năm 1965, ông gửi cho hải quân Pháp số lượng vàng trị giá 150 triệu đô la và hoàn trả lại tiền cứng cho cơ quan dự trữ tiền tệ của Pháp.
Nguồn: www.thepublicdiscourse.com
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, không dễ dàng như cử một đại đội tàu đến để nhận hàng tấn vàng. Venezuela hiện đang có một khối tài sản vàng lớn bị giam giữ bởi Vương quốc Anh. Tổng thống Nicolas Maduro đã phải khổ sở vật lộn với nền kinh tế suy thoái do chính sách quản lý sai lệch và bị trừng phạt bởi một loạt các lệnh trừng phạt quốc tế và đã thất bại trong việc nổ lực hồi hương lượng vàng trị giá nữa tỉ đô la từ ngân hàng Anh.
Mặt khác, Bitcoin không bắt gặp phải các vấn đề tương tự vậy. Mặc dù về mặc lý thuyết nó có thể được lưu trữ theo ý muốn của một cá nhân, công ty hay quốc gia khác nếu như người dùng mắc phải một số lỗi và trở thành nạn nhân của các vụ social engineering hacks, người dùng BTC vẫn có thể duy trì quyền giám sát đơn giản bằng cách giữ các khoá riêng tư tài sản của chính họ.
Đấy là chưa đề cập đến vấn đề các quốc gia phải tiêu hao một chi phí khá lớn khi vận chuyển số lượng lớn vàng có giá trị đắt đỏ từ nước này sang nước khác. Hơn thế nữa, việc thanh toán bằng vàng diễn ra chậm chạp, khó khăn hơn bao giờ hết vì độ cồng kềnh của nó và không thể đảm bảo an toàn khi di chuyển với khoảng cách không gần. Thay vào đó, BTC dễ dàng giao dịch trong tích tắc bất kể số lượng ít hay nhiều, thường là một vài đô la hoặc có thể ít hơn.
Vàng có thể và cũng đã bị chính quyền tịch thu. Đạo luật Ngân hàng khẩn cấp năm 1933 đã buộc tất cả người dân Mỹ cống nạp hết thảy vàng của họ để đổi lại nhận được đồng đô la đã bị mất giá dưới nghị đình thời chính quyền Roosevelt. Chủ tịch Herbert Hoover trước đó đã tuyên bố: “chúng tôi phải sở hữu vàng vì không thể tin tưởng vào các chính phủ”. Biện pháp phòng ngừa này được thực hiện bởi nhiều công dân nhưng xem ra không đủ để đảm bảo sự thịnh vượng cho người dân Mỹ.
Ngược lại, BTC không dể bị tịch thu, được lưu trữ đơn giản với dãy số 12 ký tự trong bộ nhớ, ngoại tuyến trong “kho lạnh” và các thiết bị cá nhân như điện thoại di động.
Nguồn: mediad.publicbroadcasting.net
Sự khan hiếm có thể kiểm chứng
Với chỉ tối đa khoảng 21 triệu BTC từng được khai thác theo như quy định của lịch trình halving cho thấy King of Crypto rất khan hiếm. Halving Bitcoin được lên kế hoạch diễn ra cứ sau 4 năm, hay chính xác hơn là sau 210.000 khối dẫn đến lợi nhuận giảm dần trong nổ lực khai thác theo thời gian.
Chúng ta không biết, chúng ta cũng không bao giờ có thể biết thực sự có bao nhiêu vàng có sẵn cho thị trường toàn cầu. Không giống như vàng, không có mạch BTC ẩn nào bị chôn vùi dưới lòng đất sẽ được khám phá ra để bão hòa thị trường, dẫn đến mất giá. Không có tiểu hành tinh nào bay xung quanh trong không gian với bốn triệu đô la BTC được cất giữ trong đó, chỉ chờ các thế hệ tương lai khai thác chúng.
Phương tiện trao đổi đích thực
Xét về mặt kỹ thuật vàng đáp ứng được các điều kiện theo định nghĩa phương tiện trao đổi nhưng suy cho cũng nó vẫn còn nhiều mặt hạn chế khi sử dụng trong thế giới thực. Ngay cả trong thời đại của tiêu chuẩn vàng, kim loại này chỉ để dùng thanh toán giữa các quốc gia với nhau chứ mấy ai sử dụng vàng trong các giao dịch hàng ngày. Thậm chí cho đến nay giá vàng vẫn liên tục tăng nhưng quả là vô lý nếu vàng được sử dụng như giá trị giao dịch.
Bạn có thể tưởng tượng sẽ ra sao nếu đi vào một cửa hàng với một thanh hay chứng chỉ vàng để mua một thứ gì đó chưa? Bạn có thể đặt bất kỳ hàng hoá trực tuyến ở bất cứ đâu với một thanh vàng không? Thậm chí bạn có thật sự muốn vậy hay không?
Không giống như những thanh hay chứng chỉ vàng này, BTC thực sự có thể sử dụng để mua sắm hàng hoá. Ngoài ra, BTC còn đáp ứng được nhu cầu thanh toán tên toàn cầu với hiệu quả và trách nhiệm cáo hơn nhiều so với vàng từng có trước đây.
Minh bạch và trách nhiệm giải trình
BTC vẫn chiếm giữ lợi thế đáng kể về tính minh bạch và trách nhiệm. Với công nghệ sổ cái phân tán (Distributed Ledger Technology -DLT) mà bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra một cách công khai và tất cả người dùng có thể tự động chịu trách nhiệm.
Mặc dù vàng là tiêu chuẩn tiền tệ tốt nhất trong lịch sử nhưng nó vẫn thiếu đi tính minh bạch. Không ai có thể biết và cũng không có cách nào chắc chắn để xác định được lượng vàng dự trữ thật sự mà các sơ quan thẩm quyền đang nắm giữ. Cú sốc Nixon (bỏ bản vị vàng năm 1972) sẽ dạy cho chúng ta một bài học rằng các chính phủ sẽ không đề cập chính xác đến các khoản dự trữ.
Với mục tiêu của BTC, bất kỳ ai cũng có thể xác minh mức độ chính xác của các giao dịch cho dù chúng đơn thuần chỉ là các giao dịch mua hàng tiêu dùng hay là một khoảng thanh toán lên đến hàng tỷ đô la giữa các quốc gia.
Thị trường tự do đưa ra quyết định
Kể từ khi giao dịch BTC đầu tiên xuất hiện vào năm 2009, thị trường tự do đã đưa ra quyết định rằng BTC thật sự có giá trị tương đương với vàng. Và cũng tương tự vàng, sự xứng đáng của nó không cần đến bất kỳ cơ quan nào chấp thuận. Thay vào đó, người mua và người bán đã xác định giá thị trường.
Giải pháp xít xao nhất với giá trị “nội tại” của BTC được cho là chi phí tối thiểu để khai thác nó, biến nó thành một khoản tiền lớn do trở ngại liên quan đến việc sản xuất. Sự không đồng bộ diễn ra trên khắp thế giới do nhiều yếu tố phức tạp như chi phí điện, cải thiện hiệu quả liên tục các thiết bị sản xuất và sự khác biệt về tiền tệ.
Nguồn: en.bitcoinwiki.org
Thị trường tự do tiết lộ một lợi thế quan trọng của Bitcoin, ít nhất là ở giai đoạn này trong lịch sử. Một khoản đầu tư bitcoin cho thấy lợi tức đầu tư tiềm năng lớn hơn theo cấp số nhân, là khoản đầu tư tốt nhất trong 10 năm tồn tại. Khi được nhắc nhở về sự khác biệt lớn về quy mô thị trường giữa vàng và Bitcoin, nó trở nên khá rõ ràng tài sản nào có nhiều vé cho tăng trưởng trong tương lai.
Hãy nhớ rằng vàng đã từng là một thị trường 8 nghìn tỷ đô la trong khi vốn hóa thị trường của BTC chỉ ở mức dưới 300 tỷ đô la. Vàng có thể và đã tăng giá từng chút một cách chậm rãi trong một khoảng thời gian dài.
Trong lịch sử, vàng đã phục vụ như một kho lưu trữ giá trị và duy trì giá trị tương đối giống nhau so với các hàng hóa và dịch vụ khác trong hàng trăm hoặc thậm chí hàng ngàn năm. Bitcoin, một hình thức tiền mới có nhiều chỗ để áp dụng hơn, có thể tăng giá trị lớn hơn nhiều.
Song, cũng không thể không nhắc đến lợi thế đơn lẻ của vàng. So với BTC, vàng là quy mô thị trường khổng lồ và đã được áp dụng đại trà vì thế đấy là lý do khiến vàng ít bị biến động và ổn định hơn. Nhưng trái lại đây cũng là nhược điểm đối với kim loại này vì so với BTC tiềm năng tăng trưởng của nó thấp hơn nhiều.
BTC hơn cả tiền thật
Ngay cả khi BTC và vàng có những điểm tương đồng giống nhau không thể ngờ tới tuy nhiên quá rõ ràng để nhận thấy BTC sở hữu những tính năng vượt trội hơn nhiều.
Điều đặc biệt đáng chú ý nhất là BTC thừa hưởng khả năng nổi bật duy nhất mà vàng không thể nào có được: khả năng lập trình. Xét về mặt vật lý, vàng có một chổ đứng quan trọng trong điện tử và trang sức, nhưng nó lại bất lực trong việc thực hiện các chức năng như hợp đồng thông minh, hoặc được tích hợp vào nhiều ứng dụng kỹ thuật số.
Do được tạo ra từ toán học, các giới hạn về chức năng của BTC sẽ mở rộng theo thời gian khi các nhà phát triển tìm ra những cách thức mới và sáng tạo để khai thác công nghệ.
Khách quan mà nói Bitcoin thay thế tất cả các dạng tiền khác: cốt lõi, nó được sinh ra từ toán học. Thậm chí còn bất biến hơn vàng, toán học luôn tồn tại và sẽ luôn tồn tại, vì những sự thật của toán học được phát hiện chứ không được phát minh ra. Sự đổi mới của Bitcoin, người ta có thể lập luận đây được xem là một khám phá hơn là một phát minh, phát hiện ra khả năng lưu trữ và truyền dữ liệu kỹ thuật số trong khi duy trì tính độc nhất và sự khan hiếm thông qua các tool toán học khách quan và có thể kiểm chứng.
- Bitcoin không phải là ẩn danh, và tại sao Satoshi thậm chí không thể gửi một Satoshi
- Fractal Litecoin gợi ý giá Bitcoin có thể sớm giảm xuống còn 8,300 đô la
