Trong nhiều năm qua, tác giả đã làm việc tại một công ty đầu tư mạo hiểm blockchain có trụ sở tại châu Á. Mặc dù mọi người đều có logic đầu tư của riêng mình, đây là những suy nghĩ cá nhân của tác giả về cách đánh giá các dự án blockchain. Nói chung, đầu tư vào ngành công nghiệp blockchain nhắm vào các dự án theo ba loại:
Dịch vụ hệ sinh thái – Chúng bao gồm phương tiện truyền thông, các sàn giao dịch tập trung (bao gồm các công cụ phái sinh), ví, môi giới, nhóm khai thác và dịch vụ quản lý tài sản.
Dịch vụ cho các công ty – Bao gồm các dịch vụ kỹ thuật liên quan đến blockchain cho các tổ chức, chẳng hạn như chuỗi liên kết, công nghệ điều tiết và phân tích dữ liệu.
Các dự án native blockchain – Nó bao gồm các chuỗi công khai, các lớp giao thức, v.v.
Hãy cùng bàn về cách đánh giá các dự án trong từng lĩnh vực này một cách chi tiết hơn.
Dịch vụ hệ sinh thái
Sự thành công của các dự án về dịch vụ hệ sinh thái nói chung phụ thuộc vào dự án mà có người dùng tích cực. Đối với cả các phương tiện truyền thông lẫn các sàn giao dịch, sự cạnh tranh rất khốc liệt và có thể khó để khác biệt chính mình. Những người sáng lập thiếu nguồn lực vững chắc, nền tảng rộng lớn hoặc khả năng hoạt động xuất sắc có thể khó tạo được ảnh hưởng với các nhà đầu tư.
Sàn giao dịch cho các công cụ phái sinh và môi giới có thể có nhiều tiềm năng. Các công cụ phái sinh tiền điện tử vẫn đang ở giai đoạn đầu và so với ngành tài chính truyền thống, các nền tảng và nhà môi giới phái sinh tiền điện tử có xu hướng có nhiều không gian hơn trên thị trường để cạnh tranh. Khả năng thiết kế các sản phẩm tài chính là một kỹ năng quan trọng mà các nhà đầu tư tìm kiếm ở đây.
Một phần phụ khá thú vị của lĩnh vực này là dịch vụ ví. Ví tiền đang thay đổi theo các hướng mới như nền tảng quản lý tài sản (như quản lý tài chính, cho vay, DEX, v.v.) và các nền tảng dAPP (như chơi game).
Mặc dù các ví hàng đầu có lợi thế về first-mover, có hai lý do tại sao các dự án cho các ví mới vẫn có cơ hội. Lí do đầu tiên liên quan đến các chuỗi chính mới. Bất cứ khi nào một chuỗi công khai cấp cao nhất mới xuất hiện, nó có thể đi kèm với một loạt ví để thu hút người dùng. Các ví này cũng có chỗ để phát triển vì vẫn còn nhiều người dùng chưa bao giờ có tiền điện tử.
Theo tác giả, ví ngày nay có xu hướng đơn giản hóa, bao gồm ví lạnh di động (mobile cold wallet), ví có thể đăng nhập bằng tài khoản truyền thông xã hội truyền thống (có phân đoạn khóa riêng và công nghệ lưu trữ phía sau) và ví thẻ (card wallet) không có khóa riêng.
So với các loại dự án khác, dịch vụ hệ sinh thái có xu hướng có mô hình kinh doanh rõ ràng và tiếp cận chặt chẽ với dòng vốn, và chúng phải đối mặt với ít rào cản kỹ thuật hơn. Đó là lý do tại sao họ dường như phát triển nhanh hơn.
Cuối cùng, chúng ta hãy xem các dịch vụ quản lý tài sản (bao gồm cả lưu ký), thứ mà tương đối đặc biệt. Tập trung vào quản lý quỹ và đầu tư, tiểu ngành này thường được chia thành các tổ chức / khách hàng có ảnh hưởng (B to B/B to C “lớn”) và các nền tảng phổ biến (B to B/B to C). Các công ty này trực tiếp huy động vốn từ các nhà đầu tư trên thị trường, hợp tác với các nền tảng nổi tiếng và cung cấp dịch vụ quản lý tài sản cho người dùng hoặc cung cấp hệ thống quản lý nội bộ cho các tổ chức với các dịch vụ bổ sung về lưu ký và quản lý tài sản.
Hai cách tiếp cận sau sẽ hấp dẫn hơn đối với các tổ chức đầu tư. Các thực tiễn phổ biến nhất là nền tảng đặt cược định lượng và sự kết hợp của các hệ thống quản lý cộng với các dịch vụ lưu trữ tích hợp. Có rất nhiều sự cạnh tranh trong lĩnh vực này, vì vậy những người chiến thắng có thể sẽ cần các chứng thực uy tín vững chắc như giấy phép, nhà đầu tư nổi tiếng, hỗ trợ từ các KOL, và các hoạt động trong quá khứ.
Dịch vụ cho công ty
Thể loại này tương tự như dịch vụ doanh nghiệp trong lĩnh vực đầu tư truyền thống. Sự thành công chủ yếu phụ thuộc vào sự phát triển kinh doanh của đội, sự hiểu biết về sản phẩm và kinh nghiệm kỹ thuật. Mô hình kinh doanh phổ biến là thu phí dự án thường xuyên hoặc phí dịch vụ. Ở Trung Quốc, nơi tác giả ở, sự hỗ trợ gần đây của chính phủ cho công nghệ blockchain có thể đẩy nhanh sự phát triển của lĩnh vực này, vì có thể sẽ sớm có nhiều doanh nghiệp cần các dịch vụ kỹ thuật liên quan đến blockchain.
Tuy nhiên, các loại hình kinh doanh này đang vật lộn để thu hút các nhà đầu tư Trung Quốc. Có một vài lý do cho điều này. Các dự án trong lĩnh vực này chủ yếu tập trung vào các dịch vụ dữ liệu cơ sở hạ tầng và thị trường kỹ thuật, do đó quy mô thị trường nói chung bị hạn chế hơn so với các lĩnh vực khác. Trong lĩnh vực dịch vụ doanh nghiệp truyền thống, việc định giá các dự án trong nước về cơ bản bằng 1/10 so với các dự án ở nước ngoài. Dịch vụ doanh nghiệp Trung Quốc vẫn thiếu một mức độ chuyên nghiệp hóa và sàng lọc. Vì vậy, hiện tại, các dự án ở nước ngoài đang thu hút sự chú ý trong lĩnh vực này.
Với việc blockchain ngày càng phổ biến, các công ty hàng đầu trong nước hoặc các công ty big data truyền thống có thể tăng cường triển khai trong lĩnh vực này, điều đó có nghĩa là có thể có ít không gian hơn cho các công ty nhỏ mới nổi.
Vì những lý do trên, tác giả không thấy có nhiều cơ hội tuyệt vời trong thể loại này. Tuy nhiên, trong một số lĩnh vực, Trung Quốc vẫn mang tới một số khả năng. Khi nói đến các dự án phân tích và giám sát dữ liệu, thị trường Mỹ tương đối ổn định, để lại rất ít cơ hội cho người mới. Nhưng với các thị trường ở khu vực khác, đặc biệt là thị trường nội địa Trung Quốc, vẫn còn cơ hội do tính đặc thù của ngôn ngữ và quy định.
Dự án native Blockchain
Các dự án native blockchain có xu hướng tập trung vào “bộ ba bất khả thi” phi tập trung, bảo mật và hiệu quả. Ở giai đoạn này, những gì thực sự mang lại lợi nhuận là các tính năng “trustlessness”, tức là cho phép người dùng tin tưởng các thuật toán thay vì các tổ chức hoặc cá nhân. Trustlessness của Bitcoin và Ethereum đã giúp chúng đạt được việc triển khai và áp dụng trong thế giới thực. Nhưng trustlessness không phải luôn luôn là trọng tâm của các dự án blockchain và trustlessness thường khó đạt được hơn là hiệu quả hoặc bảo mật.
Lĩnh vực này có thể được chia thành ba lớp cơ bản: chuỗi công khai, giao thức và ứng dụng.
Lớp chuỗi công khai
Chúng ta đã thấy các dự án chuỗi công khai khác nhau trên thị trường nhằm giải quyết “bộ ba bất khả thi”. Nhưng rất ít trong số đó thực sự đạt được sự tiến bộ. Do đó, các dự án mà không có công nghệ tiên tiến hoặc khả năng hoạt động vượt trội có thể sẽ tốt hơn để tránh xa khu vực này. Một KOL về blockchain với nền tảng kỹ thuật mạnh mẽ, mặt khác, có thể có một lợi thế ở đây.
Lớp giao thức
Cá nhân tác giả tin rằng vẫn còn nhiều cơ hội ở lớp giao thức (các dự án hiện có bao gồm tài chính mở và Web 3). Các dự án lớp giao thức tập trung vào các vấn đề như xác minh danh tính, oracle service, quyền riêng tư và DeFi. Hầu hết các dự án hiện có ở lớp giao thức chỉ phục vụ như một tính năng bổ sung cho các ứng dụng cụ thể. Khi một mô hình kinh doanh được viết thành một hợp đồng thông minh, giá trị của các cơ chế trustless sẽ hiếm khi được xem xét. Hơn thế nữa, một vài đội ngũ đã tập trung vào sự hoàn hảo của hệ sinh thái tổng thể trong các mô hình kinh doanh tương ứng của họ.
Đề xuất cá nhân của tác giả là các doanh nhân nên chú ý nhiều hơn đến sự hoàn hảo của lớp giao thức. Thay vì bám sát suy nghĩ truyền thống, giải cấu trúc mô hình kinh doanh ban đầu để tạo ra một mô hình mới, cải thiện các cơ chế trustless của các giao thức thông qua các phương tiện kỹ thuật và kinh tế. Hơn nữa, các giao thức không nên bị giới hạn trong các kịch bản nhất định, mà thay vào đó tập trung vào tính linh hoạt.
Ví dụ, các giao thức cho vay không nhất thiết chỉ hữu ích cho các nền tảng cho vay. Do tính chất của token dựa trên blockchain, các giao thức cho vay có thể được sử dụng cho mọi trường hợp liên quan đến token và nhu cầu cho vay. Lấy ví dụ về các game chẳng hạn. Các doanh nhân có thể cố gắng xây dựng một hệ sinh thái giao thức blockchain bottom-up chứ không phải là một sản phẩm Internet top-down.
Tất nhiên, mô hình kinh doanh của các dự án lớp giao thức luôn là một vấn đề gây tranh cãi. Theo như hiện trạng, có bốn xu hướng:
Products-as-a-Carrier: Lớp giao thức có xu hướng tích lũy người dùng hoạt động và thu được lợi nhuận thông qua một nhà mạng. Thực tiễn phổ biến nhất là ví. Trong trường hợp này, người dùng tích cực có thể được sử dụng như một công cụ để thu hút vốn và hợp tác kinh doanh, trong khi lợi nhuận đến từ phí giao dịch và kênh chuyển. Nhưng tác giả không nghĩ rằng điều này sẽ có lợi về lâu dài, vì nó có thể gây hại cho net neutrality.
Đặt cược token: Đây là một thực trạng phổ biến trong giai đoạn này – tham gia vào một giao thức bằng cách đặt cược token và nhận lại một số lợi nhuận. Tuy nhiên, ý tưởng đặt cược chỉ là một bước ngắn hạn nếu bản thân dự án thiếu sự ổn định lâu dài.
Phản ánh giá trị danh mục đầu tư: Token của các dự án lớp giao thức đại diện cho hoa hồng của mỗi danh mục đầu tư. Một vấn đề đối với hầu hết các token lớp giao thức là chúng không cần tồn tại, vì token chuỗi công khai có thể giải quyết nhiều vấn đề khác nhau như giao dịch và thanh toán. Do đó, một cơ chế token mới xuất hiện. Các giao thức giống nhau có thể được sử dụng trên hai chuỗi công khai khác nhau bằng cách sử dụng các token của chuỗi công khai. Token giao thức đại diện cho tổng giá trị các token của chuỗi công khai này.
Hãy lấy các giao thức đặt cược làm ví dụ. Mặc dù người dùng đặt cược vào các chuỗi chính khác nhau, mỗi giao thức liên quan sẽ lấy một tỷ lệ phần trăm doanh thu nhất định làm hoa hồng, chẳng hạn như token XTZ của Tezos và token ATOM cho Cosmos. Tổng này sau đó sẽ tạo thành một nhóm giá trị. Token của các giao thức đại diện cho cổ phần của mỗi danh mục đầu tư. Một giao thức được sử dụng càng thường xuyên, giá trị của danh mục đầu tư của nó và giá của token tương ứng càng cao.
Cơ chế quản lý: Đây là một cách tương đối tiên tiến để sử dụng token. Nắm giữ token có nghĩa là sở hữu quyền quản trị các giao thức. Điều này thường áp dụng cho các giao thức trưởng thành hơn. Điều đó có nghĩa là, cả giao thức và hoạt động cộng đồng của nó đã đạt đến một mức độ tương đối cao. Thật không may, ở giai đoạn này, rất ít dự án đã đạt đến mức đó.
Trong thực tế, việc thiết kế các cơ chế token khác nhau có một vấn đề chung: không thể tạo thành một vòng khép kín. Trong hầu hết các trường hợp, chúng ta chỉ thu được token thay vì sử dụng chúng trong hệ sinh thái. Một thực tế phổ biến là giao dịch token trên thị trường thứ cấp. Thất bại này gây ra tính không bền vững và không ổn định của giá trị token.
Lớp ứng dụng
Việc thực hiện các dự án lớp ứng dụng luôn là một vấn đề nóng. Quan điểm của tác giả là điều cản trở các dự án này nhất là sự không hoàn hảo của lớp giao thức. Hiện tại, hầu hết các ứng dụng muốn xây dựng một sản phẩm dựa trên logic internet, tạo ra một số giao thức nguồn đóng trong quy trình này (một phần của các giao thức cho các fork có thể là nguồn mở). Nói thật, các sản phẩm này không thể vượt qua các dự án tập trung. Khi lớp giao thức ổn định tốt hơn trong tương lai, các dự án lớp ứng dụng có thể xem xét sự kết hợp của các giao thức khác nhau để đáp ứng nhu cầu trong các kịch bản ứng dụng khác nhau.
Nói tóm lại, mức độ thành công của tất cả các dự án này sẽ phụ thuộc vào việc áp dụng hàng loạt công nghệ blockchain. Tác giả không nghĩ việc áp dụng hàng loạt sẽ khả thi trước khi hiện thực hóa mạng IoT thực sự. Điều này là do bản thân blockchain thực sự là một công nghệ thân thiện với máy hơn. Ngày nay, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự thất bại của hầu hết các cơ chế trustless là trò chơi quá phức tạp giữa con người. Trustlessness sẽ trở nên dễ dàng hơn nhiều nếu hầu hết hành vi của chúng ta được thực hiện thông qua máy móc, trong khi dữ liệu hành vi của chúng ta cũng được lưu trữ bởi máy móc.
Với sự gia tăng của 5G, IoT cũng sắp ra mắt. Đó sẽ là kỷ nguyên của kết nối Internet trên toàn thế giới. Nhiều tương tác sẽ được chuyển từ máy sang máy hơn so với người với người. Trong quá trình này, sẽ có một số lượng lớn máy móc (5G có thể hỗ trợ hàng triệu máy trên mỗi km vuông), thứ mà có thể trở thành oracle và node phân phối cho mạng blockchain. Dữ liệu về hành vi của mọi người có thể được thu thập bằng máy và dữ liệu này có thể trở thành tài sản ảo được sử dụng cho mục đích thương mại vì quyền sở hữu dữ liệu có thể được xác định và theo dõi bởi công nghệ blockchain. Các nhà mạng này, cùng với các công nghệ mã hóa và truyền thông thích hợp, cuối cùng có thể mang lại thời điểm mà blockchain có thể đóng vai trò chính.
Khi điều đó xảy ra, nhiều công ty startup blockchain cuối cùng sẽ có thời hoàng kim của họ.
- Tìm kiếm việc làm trong ngành Crypto và Blockchain giảm 53% trong năm qua
- Trung Quốc, Canada, Ukraine và dấu ấn với công nghệ Blockchain
Thủy Tiên
Tạp chí Bitcoin | Longhash
