Nhiều công ty truyền thống được điều hành bởi một hội đồng quản trị hoặc một nhóm nhỏ thành viên, có thể được phân loại là quản trị tập trung. Quy mô trung bình của hội đồng quản trị của các công ty lớn nhất là khoảng 10 người. Họ nắm giữ quyền lực rất lớn đối với cách điều hành công ty. Các giám đốc có thể đề cử hoặc sa thải các giám đốc điều hành chủ chốt, quyết định đầu tư vào dự án nào và thiết lập chiến lược của công ty.
Token Quản Trị là gì?
Token quản trị (Governance Token) đại diện cho một cách khác để quản lý các tổ chức. Phổ biến với các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) và tài chính phi tập trung (DeFi), mô hình mà token quản trị đại diện cung cấp một phương pháp quản trị công bằng, phi tập trung và minh bạch hơn. Trong hầu hết các trường hợp, một token quản trị tương đương với một phiếu bầu. Các token này được thiết kế để gắn kết các cộng đồng với nhau, đảm bảo các dự án blockchain có thể phát triển lành mạnh.
Token quản trị hoạt động như thế nào?
Token quản trị là phần cốt lõi để thực hiện việc quản trị phi tập trung trong các dự án DAO, DeFi và DApp. Chúng thường được trao cho những người dùng tích cực vì lòng trung thành và những đóng góp của họ cho cộng đồng. Đổi lại, holder token này bỏ phiếu cho các vấn đề chính để đảm bảo sự phát triển mạnh mẽ của dự án. Thông thường, việc bỏ phiếu diễn ra thông qua các hợp đồng thông minh, trong trường hợp đó, kết quả sẽ được tự động thực hiện.
Một trong những token quản trị sớm nhất được phát hành là bởi MakerDAO – một DAO hoạt động trên Ethereum và là nền tảng cho stablecoin DAI được thế chấp bằng crypto. Giao thức Maker được điều chỉnh bởi những người nắm giữ token quản trị của nó, được gọi là MKR. Một token MKR tương đương với một phiếu bầu và quyết định có nhiều phiếu bầu nhất sẽ được thông qua. Chủ sở hữu token bỏ phiếu về nhiều vấn đề, chẳng hạn như bổ nhiệm thành viên nhóm, điều chỉnh phí và áp dụng các quy tắc mới. Mục tiêu là đảm bảo sự ổn định, minh bạch và hiệu quả của stablecoin MakerDao.
Một ví dụ khác là Compound, một giao thức DeFi cho phép người dùng cho vay và mượn crypto. Nó phát hành một token quản trị được gọi là COMP để cho phép cộng đồng người dùng bỏ phiếu cho các quyết định quan trọng. Các token được phân bổ tương ứng với hoạt động on-chain (trên chuỗi) của người dùng. Nói cách khác, bạn càng cho vay và vay nhiều trên Compound, bạn càng nhận được nhiều token COMP.
Tương tự như MakerDAO, một token COMP tương đương với một phiếu bầu. Người dùng cũng có thể ủy quyền các token của họ cho người khác để bỏ phiếu thay cho họ. Đáng chú ý, Compound đã từ bỏ quyền kiểm soát khóa quản trị của mạng vào năm 2020. Điều đó đồng nghĩa dự án hoàn toàn được quản lý bởi những người nắm giữ token của nó mà không có bất kỳ phương pháp quản trị thay thế nào.
Các token quản trị đáng chú ý khác bao gồm các token được phát hành bởi các sàn giao dịch phi tập trung như Uniswap và PancakeSwap, nền tảng cho vay DeFi Aave, cộng đồng Web3 NFT ApeCoin DAO và nền tảng metaverse Decentraland.
Mỗi dự án đặt ra các quy tắc khác nhau về cách hoạt động cho token quản trị của họ. Các token được phân phối cho các bên liên quan, bao gồm nhóm sáng lập, nhà đầu tư và người dùng, theo các mô hình được tính toán khác nhau. Một số token quản trị chỉ bỏ phiếu cho một số vấn đề quản trị nhất định, trong khi những token khác được dùng bỏ phiếu cho hầu hết mọi vấn đề. Một số token quản trị giúp kiếm được cổ tức, trong khi một số token khác thì không.
Ưu và nhược điểm của token quản trị
Token quản trị mang lại một số lợi ích tuyệt vời. Nó có thể loại bỏ sự phân bổ lợi ích sai lệch thường thấy trong quản trị tập trung. Quản trị phi tập trung được kích hoạt bởi token quản trị chuyển giao quyền quản lý đó cho một cộng đồng rộng lớn các bên liên quan, điều chỉnh lợi ích của người dùng và chính tổ chức.
Một lợi thế khác của token quản trị là khả năng xây dựng cộng đồng tích cực, hợp tác và gần gũi. Mọi chủ sở hữu token đều được khuyến khích bỏ phiếu và cải thiện dự án. Bởi vì một token chủ yếu bằng một phiếu bầu, nó có thể tạo cơ sở cho việc ra quyết định công bằng và bình đẳng hơn. Mọi chủ sở hữu token đều có thể đưa ra một đề xuất để được bỏ phiếu. Chi tiết của mỗi phiếu bầu được công khai cho mọi người xem, điều này làm giảm nguy cơ gian lận.
Thách thức lớn nhất của token quản trị chính là vấn đề cá voi. Cá voi là những người nắm giữ một tỷ lệ lớn của một loại crypto nhất định. Nếu những con cá voi lớn nhất của một dự án crypto nắm giữ một phần đáng kể nguồn cung cấp tổng thể của token quản trị, họ có thể thao túng quá trình bỏ phiếu sao cho có lợi cho họ. Các dự án cần đảm bảo quyền sở hữu token thực sự được phi tập trung và phân phối đồng đều.
Nhưng ngay cả khi các token quản trị được phân phối công bằng và rộng rãi, không có gì đảm bảo rằng các quyết định của đa số luôn là tốt nhất cho các dự án. Các hệ thống bầu cử một người, một phiếu có lịch sử lâu đời và bề dày thành tích của chúng là hỗn loạn. Đã có trường hợp những người nắm giữ token quản trị bỏ phiếu để mang lại lợi ích cho các nhóm sáng lập và các nhà đầu tư lớn từ chi phí của cộng đồng.
Các token quản trị sẽ tiếp tục phát triển như thế nào?
Là một sự đổi mới được sinh ra từ không gian crypto, token quản trị có thể được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực hơn. Phong trào Web3 là một nơi mà các token quản trị có thể giúp xây dựng một mạng internet phi tập trung. Khi DeFi và DAO đã ứng dụng thành công, các ngành khác như trò chơi có thể áp dụng mô hình quản trị này.
Các token quản trị sẽ tiếp tục phát triển để khắc phục các vấn đề hiện tại. Có thể sẽ có các cơ chế mới để giải quyết vấn đề cá voi hoặc các cách khác để nâng cao quy trình bỏ phiếu. Các phương pháp mới để ủy quyền phiếu bầu có thể xuất hiện. Lĩnh vực này có khả năng trở nên phức tạp hơn, trong khi những cải tiến mới vẫn tiếp tục diễn ra.
Một yếu tố chính khác ảnh hưởng đến tương lai của token quản trị là những thay đổi về quy định có thể xảy ra. Một số chính phủ có thể coi những token này là chứng khoán. Điều đó có thể khiến họ phải tuân theo các quy định nghiêm ngặt và ảnh hưởng đến cách các token này có thể được sử dụng.
Kết luận
Token quản trị vẫn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu. Chúng đã tạo điều kiện cho sự phát triển mạnh mẽ của nhiều dự án DeFi và DAO. Đại diện cho quyền biểu quyết để đưa ra các quyết định quản lý dự án, những token này là nền tảng của sự phi tập trung.
Nguyên tắc một token – một phiếu bầu đặt người dùng và cộng đồng vào trung tâm, miễn là các token này được phân phối tương đối đồng đều giữa các thành viên của cộng đồng. Các token quản trị có thể tiếp tục phát triển và phổ biến hơn trong tương lai. Các mạng do người dùng sở hữu, các dự án Web3 và trò chơi có thể áp dụng token quản trị để xây dựng các hệ sinh thái phi tập trung sôi động hơn.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn
Theo dõi kênh Tiktok của Tạp Chí Bitcoin tại đây: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
- Liệu cột mốc mới của BNB Chain có thể giúp BNB tăng giá?
- Changpeng Zhao: SBF là “bậc thầy thao túng” và là “một kẻ lừa đảo vĩ đại nhất trong lịch sử”
Xoài
Theo Binance
