Vì sao Dash, Monero, và Zcash lại thất bại trong việc thay thế Ngân hàng “vật chất”?
Ngành công nghiệp tài chính đã trải qua một chặng đường dài từ sự xuất hiện của loại tiền tệ đầu tiên qua tờ tiền giấy Trung Quốc từ thế kỷ thứ 9 đến hệ thống kinh tế hiện đại, cực kỳ phức tạp và rất khó để duy trì, ngay cả đối với các chính phủ hùng mạnh. Chúng ta đã đi từ hệ thống trao đổi với các nền tảng siêu công nghệ như Nasdaq với 10.000 giao dịch diễn ra trong một giây. Ở các nước phát triển, bạn sẽ không hề thấy khó khăn trong việc trả tiền mua hàng bằng thẻ tín dụng, đưa ra một khoản vay trực tuyến hoặc gửi tiền cho bạn bè bằng ứng dụng di động. Với việc nhanh chóng làm quen với hàng hóa, chúng ta hiếm khi nghĩ về những thành tựu tuyệt vời của ngành công nghiệp fintech thực sự đang xóa đi ranh giới vật lý và khoảng cách giữa con người. Đồng thời, trên phạm vi toàn cầu, những lợi ích này không có sẵn cho một phần lớn dân số trên thế giới. Ví dụ: chỉ có 2% người trưởng thành trên toàn thế giới sở hữu tài khoản ngân hàng di động.
Ngành tài chính hiện đại và vấn đề chưa được giải quyết
Phần dân số không có quyền truy cập vào các dịch vụ ngân hàng – được gọi là “dân số không ngân hàng”, mà trong thế giới ngày nay được ước tính lên đến hàng tỷ (khoảng hai tỷ người ở bên ngoài hệ thống ngân hàng) – có một vị trí đặc biệt. Lý do chính để những người này bị loại khỏi hệ thống là họ chỉ đơn giản là không có đủ tiền.
May mắn thay, tiền mã hóa có thể là giải pháp cho vấn đề này. Trong tầm nhìn ban đầu của Satoshi Nakamoto, Bitcoin được tạo ra để trở thành một mạng lưới mang tính cách mạng cho việc chuyển giao giá trị ngang hàng trong đó nó sẽ thay đổi mô hình tài chính hiện tại. Không ngạc nhiên khi văn bản của khối Genesis của BTC nói: “03/01/2009 Chancellor nằm trên bờ vực của lần bảo lãnh thứ hai cho các ngân hàng.” Tuy nhiên, tiền mã hóa thế hệ đầu gặp phải các vấn đề nghiêm trọng khi áp dụng cho vấn đề underbanked (không có ngân hàng hỗ trợ) (xem phần tiền thanh toán chung).
Trong thế giới mã hóa ngày nay, có những dự án nhằm tạo ra các nền tảng Banking-as-a-Service (Ngân hàng dưới vai trò là một Dịch vụ) trong tương lai sẽ có thể cung cấp quyền truy cập vào các dịch vụ ngân hàng cho tất cả những ai cần nó.
Tuy nhiên, việc tạo ra một đồng tiền thanh toán được chấp nhận rộng rãi không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Chúng ta hãy xem xét ba loại dự án chính nhằm giải quyết nhiệm vụ này theo một cách nào đó.
Dự án Ngách (Niche projects)
Hiện nay, có hàng trăm đồng coin thích nghi với bất kỳ ngách và thị trường: giáo dục, hội họa, taxi, bất động sản… Hầu như bất kỳ lĩnh vực nào của cuộc sống ngày nay đều cho một hoặc nhiều dự án tìm cách mã hóa nó. Chúng ta hãy tưởng tượng một khoảnh khắc rằng chúng ta đang sống trong một thế giới mà tất cả các loại tiền mã hóa này đã lan rộng, bất chấp biên giới quốc gia và sự kháng cự của các thể chế tập trung hiện có.
Tất nhiên, “thế giới của một nghìn loại tiền mã hóa” này sẽ là một nơi rất khó sống. Ví dụ, bạn bị muộn giờ ra sân bay và bạn cần phải đi taxi ngay lập tức. Nếu đen đủi, coin dành cho taxi bạn vừa hết, và không có thời gian để đổi chúng. Trong suốt chuyến đi, bạn sẽ phải vội vàng để đi đến sàn giao dịch để bán, hay như các đồng coin dành cho món bánh donut nằm trong ví của bạn bằng BTC để bạn có thể mua taxi-coin bằng BTC. Nó thậm chí sẽ là một kịch bản tốt nếu taxi-coin đều được trao đổi trên một (nếu không bạn sẽ phải chờ xác nhận giao dịch BTC từ một sàn giao dịch khác). Nếu bạn không có thời gian, bạn sẽ phải thuyết phục người lái xe của bạn chấp nhận donut-coin hoặc một cái gì đó khác. Người lái xe sẽ không hài lòng bởi vì họ không ăn donut, và thay vào đó, anh ấy muốn kiếm film-coins (coin cho phim ảnh).
Bạn thậm chí còn không kịp ăn sáng sau khi chạy vào sân bay. Donut-coins đã bị tiêu, và không có thời gian để trao đổi tiền. Bạn thật may mắn khi đã chuẩn bị trước aero-coins (coin dành cho đi lại bằng hàng không).
Rõ ràng là một mô hình kinh tế như vậy sẽ dựa trên một sàn giao dịch trao đổi mới với một giao diện kỹ thuật số. Thật kỳ lạ khi nghĩ rằng sau vài nghìn năm phát triển kinh tế chúng ta sẽ trở nên lạc hậu trong vấn đề trao đổi các giá trị. Giải pháp rất hiển nhiên – bạn cần một phương tiện duy nhất có giá trị được công nhận bởi tất cả các đối tượng của nền kinh tế. Điều này dẫn đến sự cần thiết phải có “tiền mặt kỹ thuật số”, một loại tiền mã hóa duy nhất được sử dụng cho một loạt các khoản thanh toán.
Coin thanh toán chung
Mục tiêu như vậy được chia sẻ bởi Dash, Monero, Zcash và các đồng tiền khác, và bằng nhiều cách, điều này là có thể. Ví dụ, Dash rất phổ biến ở Venezuela, và Monero là tiêu chuẩn toàn cầu về tiền mã hóa ẩn danh.
Tuy nhiên, có hai hạn chế đáng kể đối với quyết định này, điều này đặt ra câu hỏi về sự xuất hiện của “tiền mặt kỹ thuật số toàn cầu” và ngăn chặn các loại tiền tệ này giải quyết vấn đề underbanked. Thứ nhất, đó là khả năng mở rộng thấp và thông lượng của các blockchain hiện tại: nếu một trong các đồng tiền mã hóa mang tính toàn cầu và giúp mọi người trên toàn thế giới tiếp cận với các dịch vụ ngân hàng, các giải pháp kỹ thuật mới sẽ được yêu cầu.
Thứ hai, đó là sự phản đối của các định chế tài chính truyền thống. Cho dù có bao nhiêu chủ ngân hàng nói về cam kết của họ về sự đổi mới, chúng ta không được quên rằng Bitcoin được tạo ra như một mạng lưới ngang hàng, có nghĩa là mô hình của nó mâu thuẫn với hệ thống ngân hàng hiện đại dựa trên hòa giải. Các đồng coin ẩn danh đã bị cấm ở Hàn Quốc, và quy định của ngành công nghiệp crypto có thể được dự kiến sẽ thắt chặt trong những năm tới.
Ngân hàng dưới vai trò là Nền tảng Dịch vụ
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, nhóm thứ ba của các startup nhằm giải quyết vấn đề unbanked là các dự án Banking-as-a-Service (BaaS) cụ thể (chớ nhầm với các dự án Blockchain-as-a-Service chẳng hạn như Ardor).
Một trong những dự án hứa hẹn nhất trong lĩnh vực này là IUNO. Nhiệm vụ chính của startup này là giải quyết vấn đề underbanked, và dự án có một số tính năng cần thiết để hoàn thành. IUNO có ý định “cứu” mọi người khỏi sự cần thiết phải tương tác với ngân hàng “vật chất”, tạo ra một mạng lưới dịch vụ ngân hàng ngang hàng. Theo các nhà phát triển, “bất kỳ dịch vụ nào bạn mong muốn tìm thấy trong giao diện trực tuyến của ngân hàng truyền thống của bạn cũng sẽ có sẵn trong ví IUNO của bạn”, bao gồm thanh toán, tiền gửi, chuyển khoản, tiết kiệm, thị trường tiền tệ, đầu tư, khoản vay, thẻ tín dụng, v.v.
Nghe có vẻ như IUNO có ý định thay thế các ngân hàng trong giải pháp cho vấn đề underbanked dúng không nào? Không hề. Mô hình của IUNO dựa trên tài sản hoặc token được hỗ trợ bởi fiat để thay thế tiền tệ fiat thực tế. Dự án này đang sử dụng cặp ABT-USD gắn liền với fiat (token dựa trên tài sản của IUNO) trong khi đồng thời gửi USD vào tài khoản ngân hàng truyền thống. Như Sách trắng đã chỉ ra, “nó ngăn cản hệ thống khỏi việc xâu xé chính nó trong quá trình chuyển đổi từ một thế giới được kiểm soát bởi các ngân hàng sang một hệ thống được kiểm soát bởi chính các chủ sở hữu tài sản.” Nói cách khác, IUNO không phản đối một hệ thống ngân hàng, nhưng thay vào đó họ sử dụng nó để chủ động hỗ trợ token ổn định của họ.
Các token dựa trên tài sản của IUNO (không chỉ bằng USD, mà còn bằng EUR và các loại tiền khác) thực chất là các stablecoin. Theo lời của đội ngũ này, “chúng được gắn với tiền tệ fiat tương ứng của chúng, do đó loại bỏ bất kỳ rủi ro trao đổi nào, đồng thời cho phép hưởng lợi từ tính bảo mật và tính minh bạch của các giao dịch dựa trên blockchain.”
Việc liên kết token dựa trên tài sản của họ với đồng đô la sẽ cho phép IUNO tránh được các vấn đề về kiểm toán tài chính vì tài khoản ngân hàng của họ sẽ luôn chứa số tiền bằng USD với số lượng token ABT-USD lưu hành.
Nửa thứ hai của dự án là token tiện ích IUNO (IUNIT), là token tiện ích theo hướng dịch vụ. IUNIT được thanh toán để đổi lấy token tài sản IUNO, sau đó được sử dụng để thanh toán cho chủ sở hữu masternode và các nhu cầu tiện ích khác.
Chiếc ví nội bộ của IUNO sẽ chứa tất cả các token (bao gồm tất cả các loại tiền mã hóa phổ biến, ERC20 và các token tương thích) có ít nhất tính thanh khoản tối thiểu, cho phép chúng tránh được các vấn đề với chuyển đổi được mô tả ở trên. Đây là một trong những tính năng IUNO trong đó cung cấp cho nó tính phổ biến tốt trên các ngách khác nhau, cuối cùng giải quyết vấn đề chuyển đổi được mô tả ở trên.
Chắc chắn rằng IUNO không phải là dự án duy nhất hoạt động để tạo ra một nền tảng ngân hàng phi tập trung. Có một số đội ngũ đâu đó ngoài kia đang tập trung vào các khía cạnh cụ thể của các hệ thống như vậy. Ví dụ, Bankex đang đề xuất một hệ thống cho phép token và giao dịch tài sản dễ dàng và an toàn. Crypto Capital cung cấp một cổng liền mạch cho nhiều sản giao dịch lớn với một lần đăng ký và xác thực AML/KYC đơn lẻ. Tất cả những điều này là những phần cụ thể của những gì IUNO đang hướng đến để thiết lập.
Một số đội ngũ đang xây dựng hệ sinh thái ngân hàng hoàn chỉnh, như Bankera và Crypterium – đối thủ cạnh tranh trực tiếp của IUNO. Chỉ có thời gian sẽ cho biết cấu trúc blockchain nào tốt hơn, tuy nhiên, thị trường “unbanked” vẫn đủ lớn để một số dự án chia sẻ nó.
Kết luận
Có một số cách tiếp cận khác nhau để tạo ra một đồng coin thanh toán được sử dụng rộng rãi. Một loại tiền mã hóa như vậy nên có một số thuộc tính, bao gồm khả năng mở rộng cao, có tính phổ quát, và ít nhất là có kết nối với hệ thống ngân hàng truyền thống.
Các đồng tiền mã hóa truyền thống như BTC không nghi ngờ gì khi nói về sức ảnh hưởng của chúng đối với ngành công nghiệp này. Tuy nhiên, trở ngại ở đây là sự tranh cãi giữa tiền mã hóa và các định chế tài chính truyền thống. Một người sử dụng Bitcoin lưu trữ tài sản của mình trong blockchain thay vì một ngân hàng, và sẽ rất ngây thơ khi cho rằng họ sẽ chấp nhận nó một cách thận trọng. Một cuộc đối đầu cơ bản giữa các mô hình tài chính “crypto” và “truyền thống” là không thể phá hủy được, và do đó chúng tôi hầu như không tin rằng các ngân hàng sẽ đưa ra một “loại tiền mặt mới” để trở thành một giải pháp cho vấn đề chưa được giải quyết. Trên thực tế, nó thậm chí sẽ không phải là một giải pháp: không có cách nào để ngụ ý cho vay, tín dụng, hoặc các công cụ khác trong code chính của Bitcoin hoặc BTC fork. Để làm vậy, bạn sẽ cần một đồng coin hỗ trợ các hợp đồng thông minh, trong đó giới thiệu một vòng tròn hoàn toàn mới về các vấn đề an toàn (như những gì mà Ethereum phải đối mặt, ví dụ như vụ hack DAO).
Các dự án niche thì sao? Chúng có tiềm năng rất hạn chế về tiện ích và sẽ chỉ tồn tại nếu một số dự án giải quyết các vấn đề chuyển đổi (như IUNO thực hiện với ví đa-tiền-tệ của họ).
Vì vậy, chúng tôi tin rằng tương lai của vấn đề unbanked được kết nối chặt chẽ với các dự án Banking-as-a-Service được chỉ định. Chúng bao gồm những lợi ích của blockchain và hỗ trở bởi fiat, đó là liên kết rất cần thiết cho ngành công nghiệp tài chính truyền thống.
Không phải tất cả các dự án hiện tại sẽ tìm thấy thành công, nhưng sự cạnh tranh là một lợi thế của lĩnh vực này, và sớm hay muộn chúng ta sẽ thấy một đồng tiền thanh toán thực sự có tính toàn cầu.
14 ngân hàng Ý hoàn thành giao dịch liên ngân hàng trên Blockchain Corda của R3
Theo Tapchibitcoin.vn
