Khi Libra ra mắt vào ngày 18 tháng 6, nó dường như là một mặt trận mới gây hoảng loạn trong việc mở rộng ‘mưu đồ bá chủ’ của Facebook. Thu hút được hàng tỷ người dùng và hàng chục tỷ đô la lợi nhuận hàng năm, giờ đây công ty đang lên kế hoạch tự mình tiếp quản tiền tệ. Người đứng đầu công ty blockchain, David Marcus, đã vạch ra kế hoạch của mình cho Libra trong white paper chi tiết, cùng một số công ty tài chính mạnh nhất thế giới đã ký kết để giúp điều hành đồng tiền mới như một phần của Hiệp hội Libra. Đó là tầm nhìn của Facebook đối với một loại tiền tệ quốc tế và dựa trên các đối tác của công ty, dường như không thể ngăn cản được.
Đó là về sau. Hiện tại, có một số đồng minh đã rời bỏ Libra do lo ngại về quy định. Người đầu tiên là Paypal, đã rút lui vào ngày 4 tháng 10. Sau đó, vào ngày 11 tháng 10, Visa, Mastercard, Stripe và Mercado Pago đều rời bỏ dự án, với eBay cũng đang có hành động tương tự. Điều đó có nghĩa là mọi bộ xử lý thanh toán lớn của Hoa Kỳ đã thoát khỏi hiệp hội. (Bộ xử lý thanh toán còn lại cuối cùng, PayU, đã không trả lời nhiều yêu cầu bình luận.) Đây là một bước ngoặt đáng báo động cho dự án do Facebook hỗ trợ và là dấu hiệu rõ ràng đầu tiên cho thấy những người sáng lập Libra có thể đã “cắn” nhiều hơn những gì họ có thể “nhai”.
Mất năm công ty trong một vài giờ có vẻ như là một cơn hoảng loạn, nhưng thời gian mới là vấn đề. Vào ngày 14 tháng 10, tất cả các thành viên sáng lập sẽ được triệu tập tại Geneva cho cuộc họp Hội đồng Libra đầu tiên. Đó là nơi họ sẽ loại bỏ các vai trò khác nhau do các bên khác nhau đảm nhận và cố gắng trả lời tất cả các câu hỏi về quản trị không được nêu ra trong white paper ban đầu. Cuối cùng, điều đó sẽ dẫn đến một điều lệ chính thức khi mỗi thành viên ký tên của họ vào thỏa thuận mới.
Quá trình đó sẽ liên quan đến rất nhiều cam kết cụ thể từ các bên cụ thể – vì vậy nếu bất kỳ ai có nghi ngờ, thời điểm tốt nhất để rời đi là trước khi điều lệ được ký kết. Điều đó cũng có nghĩa là sự rời đi nhanh chóng không hoàn toàn thảm khốc như vẻ ngoài của nó. Bất cứ ai sẵn sàng ký tên mình vào điều lệ hầu như cũng sẽ kéo dài thời gian.
Nhóm các công ty này có lý do đặc biệt để rút lui. Ngoại trừ eBay, tất cả đều là bộ xử lý thanh toán, có nghĩa là họ có các yêu cầu pháp lý cụ thể liên quan đến gian lận, rửa tiền và thực thi lệnh trừng phạt. Các chính phủ đã bắt đầu nhận ra rằng Libra có thể làm cho việc đáp ứng các yêu cầu đó trở nên khó khăn – và đặc biệt là các bộ xử lý thanh toán sẽ gặp rắc rối.
Như Thượng nghị sĩ Schatz và Brown đã viết cho ba trong số các công ty sắp rời đi, “Facebook dường như muốn có những lợi ích của việc tham gia vào các hoạt động tài chính mà không phải chịu trách nhiệm về việc điều chỉnh như một công ty dịch vụ tài chính.” Hàm ý là rõ ràng: nếu Libra quá dễ dàng cho những kẻ khủng bố và những kẻ rửa tiền, Visa, Mastercard và những người khác sẽ có thể bị đổ lỗi.
Đó là một suy nghĩ đáng sợ cho các bộ xử lý thanh toán, những người có thể thấy các doanh nghiệp trung tâm của họ bị xóa sổ bởi hành động pháp lý. Nhưng đối với các công ty khác trong Hiệp hội Libra, đó không phải là vấn đề. Liên minh ban đầu bao gồm một loạt các tổ chức, gồm các tổ chức từ thiện, công ty đầu tư mạo hiểm và các nhà cung cấp dịch vụ như Lyft và Uber. Những công ty đó không phải đối mặt với áp lực tương tự từ các cơ quan quản lý, do đó, không có lợi ích tương tự để tránh xa.
Tuy nhiên, những rắc rối với bộ xử lý thanh toán chỉ ra một vấn đề trọng tâm trong dự án Libra, một vấn đề có thể không còn có thể giải quyết. Các coin được hỗ trợ bởi blockchain hoạt động tốt nhất như một hệ thống khép kín, nhưng các vấn đề thường phát sinh ở những nơi chúng trùng lặp với ngân hàng thông thường. Trong thời kỳ đầu của Bitcoin, các bộ xử lý giao dịch thường bị truy tố vì không duy trì các yêu cầu chống rửa tiền – điều mà nhiều công ty tiên phong chưa bao giờ xem xét . Chỉ gần đây, các cơ quan quản lý Hoa Kỳ mới có thể thực thi các yêu cầu về “Khách hàng của bạn” đối với các nhà cung cấp ví. Các cổng trong và ngoài hệ sinh thái là những phần quan trọng nhất và nhạy cảm nhất về mặt pháp lý của bất kỳ dự án tiền tệ mới nào – và Libra cũng ngoại lệ.
Trong tầm nhìn ban đầu, Libra đã chuyển những vấn đề đó cho các bộ xử lý thanh toán, hy vọng Visa và Mastercard sẽ có thể xử lý các yêu cầu tuân thủ phức tạp liên quan đến giao dịch đô la cho Libra. Nhưng sau sự rời đi hàng loạt vào thứ Sáu, đó không còn là một lựa chọn nữa, và cùng một mớ quy định gây sợ hãi cho nhóm bộ xử lý ban đầu cũng có khả năng làm nản lòng những người khác. Bất cứ ai bước vào vai trò đó sẽ có một nhiệm vụ to lớn đang chờ họ, thuyết phục các chính phủ trên khắp thế giới mở đường cho Libra vào thời điểm mà sự tin tưởng của người dùng vào Facebook chưa bao giờ thấp hơn. Đó không phải là kết thúc của Libra, nhưng dự án vẫn phải đối mặt với một con đường khó khăn để tiến về phía trước – và nó ngày càng trở nên khó khăn hơn.
- Liên minh Libra của Facebook đang tan rã khi eBay, Visa, Mastercard và Stripe “nhảy tàu”
- Libra của Facebook có thể sẽ sụp đổ khi Visa và Mastercard rút lui
Thùy Ngân
Tạp chí Bitcoin | Theverge
