Eduardo Gomez bắt đầu với Bitcoin vào năm 2012, mặc dù anh không hoàn toàn hiểu được mình đang dấn thân vào thứ gì hay nó sẽ thay đổi cuộc sống của anh như thế nào.
Hồi còn ở quê hương của mình ở Venezuela, cậu sinh viên khoa học máy tính hoàn cảnh khó khăn đã đăng ký xử lý hàng ngàn captcha cùng một lúc, và anh đã nhận được Bitcoin cho việc đó. Và cứ thế, Eduardo đã bị lôi cuốn. Anh đã nhận thấy một số thông tin lỗi thời xuất hiện xung quanh mình khi các hacker hiểu biết thiết lập các hoạt động khai thác tận dụng lợi thế của điện nước được trợ cấp mặc dù không thường xuyên. Anh bắt đầu đọc nhiều hơn, viết nhiều hơn, và không lâu sau đó Eduardo trở thành một chuyên gia được công nhận về tất cả mọi thứ liên quan đến crypto.
Cuối cùng anh được thuê bởi một công ty cho phép mọi người mua đồ trên Amazon bằng cách sử dụng Bitcoin. Khi Venezuela trở thành một nơi “không thể sinh sống nổi”, công ty của Eduardo đã giúp anh và nhóm hỗ trợ của anh chuyển đến Argentina. Trong một khoảnh khắc khoan khoái, Eduardo đã viết:
Mặc dù Venezuela đã sụp đổ xung quanh anh, Eduardo đã tìm ra cách để từ chối sự khốn khổ của chính phủ. Anh vẫn lo lắng về gia đình và bạn bè của mình, nhưng anh biết ơn vì đã có một sự lựa chọn. Không giống như những người tự do kỹ thuật dựa ở Silicon Valley và những người theo chủ nghĩa duy tâm nghĩ rằng Bitcoin sẽ cứu chúng ta khỏi sự can thiệp của chính phủ, Eduardo cảm thấy Bitcoin thực sự đã cứu anh khỏi sự can thiệp của chính phủ độc tài. Anh tin rằng nó cũng có thể làm điều tương tự cho những người Mỹ Latinh khác.
Kể từ khi giành được phần thắng trong các cuộc tranh luận, Bitcoin và công nghệ blockchain cơ bản của nó đã hứa sẽ cách mạng hóa mọi thứ từ thương mại cho đến việc bỏ phiếu.
Trong khi blockchain dường như đã hoàn thành lời hứa của mình, nhiều người tự hỏi liệu Bitcoin có bao giờ hoạt động như một đồng tiền khả thi thay vì chỉ là một kho lưu trữ giá trị hay tài sản đầu cơ không.
Trong khi Bitcoin có thể được ghi nhận với việc mở ra một ngành công nghiệp mới của tiền mã hóa, vào năm 2018 chúng vẫn có vẻ như là một cách để mua kem hoặc gửi xe theo giờ bằng Bitcoin – hoặc bất kỳ tiền mã hóa nào khác cho vấn đề đó.
Nếu Bitcoin trở thành một phương tiện trao đổi khả thi, thì Mỹ Latinh có vẻ như là điểm đầu tiên của đồng tiền nhập cảnh trên hành trình đến với sự phổ biến. Thật vậy, lịch sử lâu dài của việc quản lý kém nền kinh tế trong khu vực đã khiến việc chấp nhận Bitcoin trở nên cần thiết như một sự xa xỉ.
Ví dụ: khi bạn đến Sân bay Quốc tế Simon Bolivar ở Caracas, bạn sẽ thấy tỷ giá hối đoái chính thức được liệt kê phía trên ki-ốt trao đổi tiền tệ và bạn có thể muốn đổi đồng đô la Mỹ mình sang bất kỳ nội tệ nào xuất hiện trong tháng đó.
Có lẽ ngay cả trước khi bạn rời khỏi sân bay với một người nào đó, có thể là một tài xế taxi, sẽ tiếp cận bạn và cung cấp một tỷ giá hối đoái hoàn toàn khác biệt và có lợi hơn nhiều. Mặc dù mục đích của chính phủ là kiểm soát tỷ giá hối đoái trên khắp đất nước với 30 triệu người, nhưng họ lại phải chật vật trong việc kiểm soát tỷ giá hối đoái bên trong sân bay.
Nếu bạn đang ăn ở Buenos Aires và bạn đề nghị thanh toán bằng đô la Mỹ, bạn sẽ rất vui khi biết rằng bạn sẽ nhận được tỷ giá hối đoái thuận lợi cho loại tiền của bạn. Tuy nhiên, một khi bạn kéo một hóa đơn ra từ túi của bạn, bạn có thể nhận thấy mình trong một cuộc thảo luận dường như vô nghĩa với người phục vụ về chất lượng của hóa đơn và nhận thấy tỷ lệ thấp hơn so với ban đầu được cung cấp.
Cuối cùng, nếu bạn đến Quito, Ecuador dưới tư cách một khách du lịch, bạn sẽ thấy thú vị khi nhận ra rằng đất nước này không có loại tiền tệ riêng trong lưu thông: đất nước đã sử dụng đồng USD từ một cuộc khủng hoảng tài chính năm 1999 đã phá hủy hệ thống ngân hàng và tiền tệ của đất nước. Trong sự tuyệt vọng, đất nước này đã chuyển sang đồng đô la Mỹ.
Niềm vui sướng của bạn có thể sẽ bị dập tắt ngay sau khi bạn yêu cầu tài xế taxi đổi 20 đô la thành tiền lẻ và bạn sẽ thấy anh ta bồn chồn lo lắng và có thể yêu cầu bạn số tiền lẻ tương tự. Ở thủ đô Andean, có nhiều việc dễ dàng hơn là việc đổi 20 đô la thành tiền lẻ. Không bao giờ có sự pha trộn đúng đắn của các hóa đơn là một trong những nhược điểm của việc không kiểm soát nguồn cung tiền của chính bạn.
Đối với khách du lịch bình thường, những cuộc gặp gỡ này đang trở nên ngớ ngẩn. Đối với các nhà kinh tế, những sự cố này vừa đáng buồn vừa giải trí: tất cả các trường hợp về quản lý đồng tiền dở nhất mà các sinh viên kinh tế năm nhất học trong giáo trình dường như đã trở thành hiện thực ở các quốc gia được nuôi dưỡng bởi sông Amazon và các nhánh của nó – giống như phiên bản khác của Narnia đối với các nhà kinh tế học vậy.
Đối với dân cư địa phương của các quốc gia nói trên, việc quản lý tiền tệ đã biến những người bình thường thành các thương nhân ngoại hối thủ công. Mặc dù gây phiền nhiễu, các đồng tiền dễ biến động vẫn tồn tại từ lúc mọi người có thể nhớ được, và mọi người điều chỉnh hành vi của họ để tồn tại. Ví dụ: nếu bạn muốn mua một căn hộ ở Buenos Aires, người ta sẽ mong đợi bạn thanh toán bằng đô la Mỹ bằng tiền mặt. Tốt nhất là đầu tư vào một chiếc cặp tốt.
Việc tiếp cận công nghệ một cách không bình đẳng thường có nghĩa là tiếp cận không bình đẳng vào các lợi ích của công nghệ
Khi crypto đạt đến đỉnh điểm hoặc phong độ của nó, tùy thuộc vào người bạn yêu cầu, Mỹ Latinh cung cấp nền tảng thử nghiệm hoàn hảo cho ứng dụng thực tế của công nghệ. Cụ thể, người Argentina và Venezuela sẽ trở thành nhóm thử nghiệm sử dụng tiền mã hóa thay thế cho đồng tiền tệ quốc gia không ổn định và không đáng tin cậy.
Ở một thế giới song song, cả Argentina và Venezuela sẽ là các quốc gia giàu nhất trong khu vực, nếu như không phải vì các nhà lãnh đạo của họ với sự quản lý kém cỏi và tham nhũng. Với trữ lượng dầu lớn hơn cả Arập Xêút, Venezuela nên phát triển mạnh mẽ. Thay vào đó, thử nghiệm của đất nước này với chủ nghĩa xã hội đã dẫn đến việc hơn hai triệu người rời khỏi đất nước, một nền kinh tế bị phá hủy và một cuộc khủng hoảng nhân đạo đe dọa sự ổn định của khu vực.
Cuộc khủng hoảng hiện tại của Argentina phức tạp hơn nhiều, và cũng dễ dự đoán hơn do lịch sử về sự bùng nổ của đất nước này.
Bất chấp sự lạc quan ban đầu được tung hô bởi các nhà đầu tư nước ngoài khi một chính phủ pro-market lên cầm quyền vào năm 2017, sự lạc quan trên đã không được phản ánh trong việc hỗ trợ cho đồng peso.
Đồng peso đã phải chịu đựng do các yếu tố như việc tăng cường đồng đô la, giảm dự trữ ngoại tệ và nhà đầu tư trở nên ngờ vực. Lạm phát bị gây ra bởi các chính sách từ quá khứ của việc in tiền để phục vụ cho các khoản nợ địa phương kết hợp với việc xóa bỏ trợ cấp năng lượng hiện tại của chính phủ, điều này có nghĩa là người Argentina không thể chắc chắn rằng tiền của họ vào ngày thứ Hai có bằng giá trị của ngày thứ Sáu hay không.
Nghệ thuật chính trị của Argentina cũng không truyền cảm hứng cho sự tự tin, và các tin tức nóng hổi thường có thể khiến peso lao dốc. Các câu chuyện về sự tham nhũng đã mở ra một bộ phim truyền hình dài kỳ xứng đáng giải Emmy.
Ví dụ, các ghi chép được phát hiện gần đây của một nhân viên chính phủ tiết lộ rằng các doanh nghiệp thân thiết với tổng thống hiện tại bị cáo buộc đã trả tiền hối lộ cho các đối thủ của họ từ chính phủ trước đó. Bất kể sự khác biệt về hệ tư tưởng của họ, tầng lớp chính trị của Mỹ Latinh thường thống nhất trong sở thích tham nhũng của mình.
Bản chất chu kỳ của cuộc khủng hoảng tiền tệ của Argentina là điều mang lại hy vọng rằng nước này có thể trở thành người đầu tiên phát triển thị trường Bitcoin cấp quốc gia. Vốn đã là một “địa bàn” của các công ty dựa trên blockchain như Ripio, Buenos Aires có tỷ lệ doanh nghiệp chấp nhận Bitcoin cao hơn so với New York. Đến cuối năm 2018, Argentina sẽ có hơn 100 máy ATM Bitcoin, con số dự kiến sẽ tăng lên 1.600 vào cuối năm 2019.
Đối với Agustina Fainguersch, một nữ doanh nhân người Argentina, đã giúp các công ty, trong đó rất nhiều năm ở Mỹ Latinh là đối tác quản lý tại Wolox, quản lý chuyển đổi kỹ thuật số thông qua việc áp dụng các công nghệ như blockchain, Bitcoin là giải pháp thiết thực cho người dân Argentina đang cố gắng đáp ứng nhu cầu hàng ngày.
“Ở Argentina, chúng tôi đổi peso thành đô la và sau đó đổi lại trong khoảng một tuần,” cô nói. Do peso đã mất 50% giá trị so với đồng đô la kể từ đầu năm 2018, phần lớn đang thay đổi tiền cho mục đích tồn tại ngắn hạn thay vì tiết kiệm dài hạn. “Nhiều người Argentina thường chỉ cố gắng đảm bảo họ có đủ tiền để trang trải các chi phí cơ bản”.
Theo Fainguersch, lợi thế mà Bitcoin có so với các đồng tiền khác chính là tính có sẵn ngày càng cao của nó, và điều đó đã đóng vai trò như một sự thay thế cho đồng đô la Mỹ. Trong vài năm qua, Fainguersch đã chứng kiến ngày càng nhiều người Argentina có thể truy cập vào tiền mã hóa và dễ dàng trao đổi peso. “Miễn là nó ít biến động hơn peso, nó có thể trở nên hấp dẫn. Người Argentina có một lịch sử lâu dài về việc điều hướng sự biến động,” Fainguersch cho biết.
Tuy nhiên, sự biến động đó cũng là một nguy cơ khiến Bitcoin gặp bất lợi khi so sánh với đồng đô la Mỹ. Cũng mang tính rộng rãi, đồng đô la tương đối ổn định và tương đối dễ dàng để trao đổi, mặc dù không phải không có gánh nặng và rủi ro, chẳng hạn như hóa đơn giả mạo, do đó giá trị thêm vào được hiện trên hóa đơn một cách rõ ràng.
Tương lai của Bitcoin sẽ phụ thuộc vào việc câu chuyện nào sẽ trở thành đại sự
Đối với Matías Bianchi, nhà khoa học chính trị người Argentina và là người sáng lập nhóm tư vấn khu vực Asuntos del Sur, nhu cầu về Bitcoin ở Argentina tuân theo một mô hình quen thuộc: Giống như nhiều công nghệ hứa hẹn dân chủ hóa quyền truy cập vào cái gì đó, lợi ích của loại công nghệ đó sau cùng cũng sẽ giúp cho số ít những người giàu có trong đám đông rộng lớn.
Trong trường hợp của Bitcoin, Bianchi cho rằng tiếp nhận ở Argentina phần lớn là do một tầng lớp giàu có luôn tìm cách phá hoại các thể chế của đất nước để bảo vệ tài sản của mình và hưởng lợi từ các hoạt động tài chính đầu cơ. “Bitcoin đem lại cho giới thượng lưu sự lựa chọn để từ chối các quyết định nghèo nàn của chính phủ.” Sau cùng, sự truy cập không bình đẳng vào công nghệ thường cũng đồng nghĩa với sự truy cập không bình đẳng vào những lợi ích của công nghệ.
Đối với Bianchi, nói về một sự thay thế cho đồng tiền quốc gia là một điều gì đó ngớ ngẩn. Ngay cả khi một tỷ lệ lớn người Argentina sử dụng Bitcoin, Bianchi lập luận, 100% người Argentina vẫn cần phải sử dụng peso. Như vậy, việc chọn không tham gia peso là sự sáng suốt đối với một số người nhưng không phải là giải pháp khả thi cho tất cả mọi người. Theo quan điểm của Bianchi về thế giới, Bitcoin giống như một tài khoản hiện đại ở ngoài khơi, loại bỏ sự giàu có từ nền kinh tế và chuyển gánh nặng từ chính phủ sang người nghèo. Nó giống như một tài khoản Cayman Islands trên điện thoại của bạn, và ở những quốc gia nơi đầy ắp sự tham nhũng và sự ổn định là một điều vô cùng hiếm, công nghệ như vậy chắc chắn sẽ phát triển mạnh.
Đối với những người Venezuela đến với Argentina như Eduardo Gomez nói trên, những tai họa tiền tệ của đất nước mới của họ không hề xa lạ. Như đã đề cập trước đó, Eduardo lần đầu tiên phát hiện ra Bitcoin khi đang là sinh viên ở Venezuela. Khi Venezuela thoát khỏi đáy của nền kinh tế, khai thác Bitcoin trở thành một hoạt động phổ biến ở một đất nước mà mọi thứ được trợ cấp, bao gồm cả năng lượng. Cuối cùng, chính phủ bắt được và đàn áp, nhưng không phải trước khi một cộng đồng Bitcoin được hình thành.
Chính phủ xã hội không dân chủ có khuynh hướng thay thế giới tinh hoa trong nền kinh tế bằng những người có kết nối với quyền lực, và, theo Gomez, những người có kết nối trong chính phủ cuối cùng đã chiếm lĩnh không gian khai thác Bitcoin. Venezuela thậm chí đã tung ra đồng tiền mã hóa của riêng mình, Petro, có giá trị gắn liền với việc sản xuất dầu. Petro đã gặp phải sự hoài nghi từ cả những người đam mê crypto cũng như những người Venezuela từ lâu đã mất niềm tin rằng chính phủ chịu trách nhiệm về các vấn đề của họ có khả năng giải quyết chúng.
Như đã đề cập trước đó, người dân Venezuela đã rời bỏ đất nước của họ để thoát khỏi cuộc khủng hoảng do con người gây ra, đã nhấn chìm đất nước của họ, và hơn 130.000 người đã định cư tại Argentina. Gomez thấy sự tương đồng giữa tình trạng khó khăn hiện tại của Argentina và cái mà ông để lại ở Venezuela, mặc dù ông cảm thấy cuộc khủng hoảng của Argentina đã bị chế ngự so với sự sụp đổ xã hội ở Venezuela.
So với Venezuela, giao dịch Bitcoin ở Argentina dễ dàng hơn nhiều: người dùng ở cả hai quốc gia sử dụng LocalBitCoin.bom để kết nối với người mua và người bán để tạo thuận lợi cho việc chuyển đổi tiền với nội tệ. Quá trình này hơi cũ và không phải không có rủi ro. Không giống như ở Venezuela, tại Argentina nhiều nhà trao đổi tiền cũng cung cấp dịch vụ trao đổi Bitcoin. Trong khi ở Venezuela người mua và người bán có nguy cơ bị chính phủ phát hiện hoạt động Bitcoin và chặn tài khoản ngân hàng của họ, ở Argentina, chính phủ lo ngại nhiều hơn về việc các cá nhân không khai báo thu nhập hoặc lợi nhuận của họ.
Cả Argentina và Venezuela đã đưa ra các điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của cộng đồng Bitcoin cấp quốc gia, bao gồm cả hai thành phần chính: năng lượng được trợ cấp và tiền tệ quốc gia không ổn định.
Kết quả là, cả hai quốc gia đều được hưởng lợi từ sự nổi lên của các cộng đồng nhà phát triển tập trung vào cả tiền mã hóa cũng như các công nghệ hỗ trợ blockchain. Tuy nhiên, không phải quốc gia nào cũng có thể hoàn thành giấc mơ Bitcoin về việc thay thế tiền tệ quốc gia của họ, thậm chí không vượt qua nổi đồng tiền xanh để thay thế cho đồng tiền quốc gia không ổn định đó.
Use case cuối cùng của Bitcoin có nhiều khả năng xuất hiện dọc theo các đường dây của các cấu trúc quyền lực hiện có. Những người giàu có ở Argentina sẽ sử dụng Bitcoin để giấu tiền của họ. Các quan chức Venezuela bị trục xuất sẽ tìm cách làm giàu với chi phí của những người đang gặp khó khăn. Nếu Bitcoin trở nên ổn định như đồng đô la Mỹ, vai trò của nó dưới tư cách là một kho lưu trữ giá trị sẽ tiếp tục tăng.
Những cải tiến khác cũng sẽ xuất hiện: như điểm Gomez, sự ra mắt đồng coin USD của Coinbase, tiền mã hóa được gắn liền với đô la Mỹ, có thể giúp mọi người dễ dàng chuyển tiền giữa đô la, peso và bitcoin mà không cần mang theo tiền mặt . Một trong những nhà tư tưởng Bitcoin hàng đầu của Argentina, Santiago Siri, đã đề xuất với Ngân hàng Trung ương của quốc gia rằng họ nắm giữ 1% dự trữ ngoại hối bằng tiền mã hóa. Mặc dù kế hoạch này dường như không thành công, nhưng hoàn cảnh tuyệt vọng của Argentina đã mở ra cánh cửa cho những tư duy “nằm ngoài phạm vi thông thường”.
Công nghệ kết nạp quyền lực có dễ dàng hơn là quyền lực kết nạp công nghệ không?
Sự nổi lên của Bitcoin như một thay thế cho đồng đô la Mỹ sẽ không làm giảm nhu cầu về chính sách tiền tệ vững chắc, cũng như sự ổn định mang tính hứa hẹn của đồng đô la Mỹ trở nên kém hấp dẫn đối với người Argentina hay Venezuela tìm kiếm để đáp ứng nhu cầu hàng ngày thay vì đầu cơ khoản tiết kiệm của họ . Trong cả hai trường hợp, Bitcoin không thay thế nhu cầu cho các tổ chức.
Tất nhiên, nếu Tổng thống Trump thành công trong việc giành quyền kiểm soát Cục dự trữ liên bang Mỹ để bắt đầu thao túng chính sách tiền tệ để hỗ trợ cho chương trình nghị sự chính trị ngắn hạn của mình, đồng đô la Mỹ có thể mất đi sức hấp dẫn của nó. Tuy nhiên, cho đến nay, các thể chế của Hoa Kỳ có vẻ khá kiên cường khi đối mặt với loại hình lãnh đạo mang tính xâm phạm của người Mỹ Latinh.
Tương lai của Bitcoin sẽ phụ thuộc vào câu chuyện nào sẽ trở thành đại tự sự: Liệu Bitcoin sẽ được định nghĩa bởi những câu chuyện của Eduardo Gomez về những cá nhân thoát khỏi hệ thống chuyên chế nhờ vào Bitcoin, hay các quan chức chính phủ tham nhũng nhận hối lộ qua ví tiền mã hóa của họ, hoặc những kẻ buôn bán ma túy đang trốn tránh pháp luật bằng cách chuyển từ các khoản thanh toán bằng đô la Mỹ sang tiền mã hóa?
Hơn 50 năm trước Marshall McLuhan đã viết, “các phương tiện và công nghệ mới mà qua đó chúng ta khuếch đại và mở rộng bản thân đã hình thành một “cuộc phẫu thuật tập thể” được thực hiện trên “cơ thể xã hội” mà không hề đụng chạm đến chất khử trùng.” Bitcoin là ví dụ hoàn hảo của một cuộc phẫu thuật mà chúng tôi đang thực hiện trên cơ thể chính trị mà không nhất thiết phải hiểu những hậu quả sâu xa. Chúng ta phải xem xét rằng việc đưa ra quyết định về chính sách dựa trên lời hứa xuông của tiền tệ có thể sẽ không dẫn đến một thế giới tốt hơn.
Cùng lúc đó, chúng ta cũng nên cởi mở để suy nghĩ lại về cách thế giới hoạt động vì lợi ích của việc trao quyền cho mọi người thông qua công nghệ. Thách thức đối với công nghệ dân chủ hóa đó là họ phải tiếp nhận và khắc phục các cấu trúc quyền lực hiện có. Ở Mỹ Latinh, các tổ chức thường rất yếu, đó là một phần lý do tại sao Bitcoin có thể phát triển ở đó: chất độc và thuốc giải có thể xuất hiện cùng một lúc. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là không có những quyền lực mạnh mẽ và kiên cường lấp đầy khoảng trống mà những tổ chức lúng túng đó bỏ lại.
Cuối cùng câu hỏi về Bitcoin ở Châu Mỹ Latinh và các nơi khác trên thế giới được đặt ra: Công nghệ kết nạp quyền lực có dễ dàng hơn là quyền lực kết nạp công nghệ không? Argentina và Venezuela đang thử nghiệm để trả lời câu hỏi đó. Và cả thế giới đang dõi theo họ.
Theo TapchiBitcoin.vn/techcrunch
Xem thêm:
Giá BTC hiện thấp hơn chi phí khai thác chính nó. Điều này có ý nghĩa gì đối với tiền mã hóa?
$ 4.6K: Sự hồi sinh giá của BTC với mục tiêu mới
