Trang chủ Kiến Thức Crypto Sàn DEX là gì? Trade coin trên sàn giao dịch phi tập...

Sàn DEX là gì? Trade coin trên sàn giao dịch phi tập trung

Sàn DEX, hay sàn giao dịch phi tập trung (Decentralized Exchange), là một thành phần quan trọng trong hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi). Đây là nền tảng giao dịch tiền mã hóa ngang hàng (peer-to-peer), nơi người dùng có thể trao đổi trực tiếp mà không cần trung gian như ngân hàng hay tổ chức tập trung. Sàn DEX hoạt động dựa trên blockchain, sử dụng hợp đồng thông minh để tự động hóa quy trình, đảm bảo tính minh bạch, an toàn và không lưu ký (non-custodial). DEX là thị trường giao dịch tiền điện tử phi tập trung, không bị kiểm soát bởi bất kỳ bên thứ ba nào, phù hợp với triết lý cốt lõi của tiền mã hóa.

So với sàn tập trung (CEX) như Coinbase hay Binance, DEX không yêu cầu người dùng lưu ký tài sản, nghĩa là tài sản luôn nằm trong ví của người dùng, giảm rủi ro bị hack hoặc mất quyền kiểm soát. Tuy nhiên, DEX thường không hỗ trợ giao dịch giữa tiền mã hóa và fiat, chỉ tập trung vào trao đổi giữa các token crypto. Một điểm đáng chú ý là DEX không yêu cầu KYC (Know Your Customer), giúp bảo vệ quyền riêng tư, nhưng cũng có thể đối mặt với thách thức từ cơ quan quản lý, như được đề cập trên CoinMarketCap.

Các loại DEX

Có ba loại chính của sàn DEX, mỗi loại có ưu và nhược điểm riêng:

  1. Automated Market Maker (AMM): Sử dụng bể thanh khoản (liquidity pools) để xác định giá, thay vì sổ lệnh truyền thống. Ví dụ như Uniswap, người dùng swap token dựa trên tỷ lệ trong bể, với phí swap thường khoảng 0.3%.
  2. Order Book DEX: Hoạt động giống sàn tập trung, sử dụng sổ lệnh để khớp lệnh mua và bán, phù hợp với giao dịch phức tạp hơn.
  3. DEX Aggregators: Kết hợp nhiều sàn DEX để tìm giá tốt nhất hoặc phí gas thấp nhất, như 1inch, giúp tối ưu hóa trải nghiệm người dùng.

Trong số này, AMM là phổ biến nhất nhờ tính dễ tiếp cận và thanh khoản cao, đặc biệt trên Ethereum và các blockchain EVM-compatible.

Hướng dẫn sử dụng DEX

Để sử dụng sàn DEX, chúng ta sẽ lấy Uniswap làm ví dụ.

  1. Cài đặt ví: Tải và thiết lập ví hỗ trợ Ethereum, như MetaMask. Ví này cần được bảo mật bằng cụm từ ghi nhớ (seed phrase) để tránh mất tài sản.
  2. Nạp tiền: Mua ETH hoặc các token ERC-20 từ sàn tập trung như Binance, sau đó chuyển vào ví. Đảm bảo có đủ ETH để trả phí gas, vì phí này có thể lên đến 45 USD mỗi giao dịch trên Ethereum trong thời gian cao điểm.
  3. Kết nối với sàn: Truy cập Uniswap, nhấn “Connect Wallet” và chọn MetaMask. Đảm bảo JavaScript được bật để sử dụng giao diện.
  4. Chọn token: Trên giao diện, chọn token muốn bán ở ô “From” và token muốn mua ở ô “To”. Nếu token không hiển thị, nhập tên hoặc địa chỉ hợp đồng của token (ví dụ: USDC).
  5. Swap token: Nhập số lượng, Uniswap sẽ tính toán giá dự kiến dựa trên bể thanh khoản. Kiểm tra phí gas ở phần “Transaction Settings”, vì phí này phụ thuộc vào tình trạng mạng.
  6. Xác nhận giao dịch: Nhấn “Swap”, ký giao dịch trên MetaMask, và chờ xác nhận trên blockchain. Thời gian xác nhận có thể kéo dài nếu mạng Ethereum đang đông.

Lưu ý quan trọng: Phí gas trên Ethereum thường cao, đặc biệt trong giờ cao điểm, nhưng bạn có thể giảm bằng cách sử dụng các blockchain layer 2 như Polygon hoặc Optimism. Ngoài ra, luôn kiểm tra địa chỉ hợp đồng token để tránh swap nhầm, vì có thể dẫn đến mất tài sản vĩnh viễn.

Ví dụ minh họa về các DEX phổ biến

Dưới đây là danh sách các sàn DEX phổ biến, dựa trên khối lượng giao dịch và cộng đồng

Tên Sàn

Blockchain

Đặc Điểm Nổi Bật

Token Governance

Uniswap

Ethereum

AMM, phổ biến, hỗ trợ nhiều ERC-20

UNI

PancakeSwap

BNB Chain

Swap, liquidity mining, NFT, phí thấp

CAKE

Curve Finance

Ethereum

Chuyên stablecoin, phí gas tối ưu

CRV

1inch

Multi-chain

Aggregator, tìm giá tốt nhất

1INCH

SushiSwap

Ethereum

Fork từ Uniswap, thêm tính năng mới

SUSHI

  • Uniswap: Là sàn DEX hàng đầu trên Ethereum, ra mắt từ 2018, với hơn 300 tích hợp DeFi, uptime 100% từ khi khởi động. Token UNI dùng cho governance và kiếm phí từ swap.
  • PancakeSwap: Phổ biến trên BNB Chain, nổi bật trong giai đoạn bull run 2020-2021 nhờ phí thấp và giao diện thân thiện, có token CAKE cho staking và governance.
  • Curve Finance: Chuyên về stablecoin, với TVL (Total Value Locked) trên 2.4 tỷ USD vào tháng 1/2023, tối ưu cho giao dịch ít biến động.
  • 1inch: Là aggregator, giúp người dùng tìm giá tốt nhất từ nhiều bể thanh khoản, giảm phí gas và tăng hiệu quả, có token 1INCH cho governance.
  • SushiSwap: Fork từ Uniswap, cung cấp các tính năng tương tự nhưng với sự cải tiến, như thêm yield farming, có token SUSHI.

Rủi ro và cân nhắc

Mặc dù DEX mang lại nhiều lợi ích, người dùng cần lưu ý:

  • Phí gas: Trên Ethereum, phí gas có thể cao, đặc biệt trong Q1-Q2 2023, DeFi đã mất 735 triệu USD do các cuộc tấn công khai thác.
  • An toàn hợp đồng: Các cuộc tấn công như vụ Curve Finance bị hack 61 triệu USD vào tháng 7/2023 cho thấy rủi ro từ hợp đồng thông minh. 
  • Impermanent Loss: Khi cung cấp thanh khoản, người dùng có thể chịu mất mát tạm thời do biến động giá, đặc biệt trên AMM. 

Kết luận

Sàn DEX là công cụ mạnh mẽ trong DeFi, cung cấp giao dịch an toàn, minh bạch và phi tập trung. Tuy nhiên, người dùng cần hiểu rõ về phí gas, an toàn hợp đồng và các rủi ro liên quan. Với sự phát triển của blockchain layer 2 và các cải tiến, DEX ngày càng trở thành lựa chọn hàng đầu cho giao dịch tiền mã hóa.

MỚI CẬP NHẬT

DappRadar: TVL DeFi giảm 27% trong khi AI, ứng dụng xã hội tăng đột...

Nền kinh tế bất ổn và một vụ hack sàn giao dịch nghiêm trọng đã làm giảm tổng giá trị bị khóa trong các...

SEC họp với BlackRock và Crypto Council để thảo luận quy định về ETF...

Lực lượng đặc nhiệm về tiền điện tử của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) đã tổ chức các cuộc...

Lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm giảm xuống 4% khi...

Vào ngày 3 tháng 4, lợi suất trái phiếu chính phủ dài hạn của Hoa Kỳ đã giảm xuống mức thấp nhất trong sáu...
XRP

Ripple mở khóa 1 tỷ đô la XRP khi đà giảm giá đang hình...

XRP đang chịu áp lực, giảm gần 0,32% trong 24 giờ qua và dao động ngay trên mốc 2 đô la khi đà giảm...
eth-giam-gia

Ethereum (ETH) có bị bán tháo khi Shorter tăng cược lên 330 triệu đô...

Ethereum (ETH) và các loại tiền điện tử khác đã giảm mạnh sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump công bố chính sách...

Babylon Foundation công bố airdrop và phát hành token BABY

Babylon Foundation, tổ chức hỗ trợ giao thức staking Bitcoin của Babylon, vừa công bố chi tiết về sự kiện phát hành token BABY,...
sol-giam

Solana (SOL) mất 10% khi phe gấu siết chặt kiểm soát – Điều gì...

Solana (SOL) đang chịu áp lực bán mạnh khi giá lao dốc hơn 10% trong 24 giờ qua, phản ánh đà giảm ngày càng...
Binance đối mặt với làn sóng chỉ trích lớn khi nhiều người dùng kêu gọi tẩy chay

Binance đối mặt với làn sóng chỉ trích lớn khi nhiều người dùng kêu...

Những tranh cãi xoay quanh việc niêm yết token, mất peg của stablecoin FDUSD cùng các cáo buộc về hành vi thiếu đạo đức...
Ethereum

Có thể mong đợi gì từ ETH vào tháng 4?

Ethereum (ETH) đã trải qua một tháng đầy thử thách vào tháng 3, thể hiện rõ qua một loạt các xu hướng giảm giá...
btc-lao-doc

Bitcoin thách thức mức $80.000, hình thành ‘death cross’ khi chứng khoán Mỹ tái...

Bitcoin chạm mức thấp nhất trong tháng khi thị trường chịu áp lực từ dữ liệu thất nghiệp tại Mỹ. Bitcoin mất đà đầu tháng...
pi

Pi Network tạo mức thấp nhất mọi thời đại mới, giá tiếp tục dưới...

Pi Network (PI) sụt giảm đáng kể gần đây, khiến nhiều holder phải chịu lỗ. Cho đến nay, giá vẫn chưa thể thoát khỏi xu...

Wintermute mua 75 triệu FDUSD sau khi mất peg, kiếm lời 3 triệu USD

Stablecoin FDUSD, được neo giá theo đồng đô la Mỹ, đã mất peg vào ngày 2/4 sau khi nhà sáng lập Tron, Justin Sun,...

Lazarus Group sử dụng toàn bộ tiền điện tử đánh cắp để tài trợ...

Vũ khí hạt nhân của Triều Tiên không được tài trợ bởi nguồn thu truyền thống như than đá hay thuế, mà được hỗ...

Thị trường tiền điện tử theo sau S&P 500 và Nasdaq khi nỗi lo...

Khi các thị trường tài chính truyền thống cho thấy những dấu hiệu rõ ràng về một cuộc suy thoái kinh tế sắp xảy...

Bitcoin giữ vững giá trị của mình như thế nào suốt 16 năm qua?

Hành trình của Bitcoin từ một thử nghiệm cấp tiến đến một tài sản nghìn tỷ USD đã được thúc đẩy bởi những câu...

Paul Atkins là ai? Những điều cần biết về ứng cử viên Chủ tịch...

Paul Atkins, cựu Ủy viên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC), vừa được đề cử làm tân Chủ tịch SEC....