Sàn DEX là gì? Trade coin trên sàn giao dịch phi tập trung

Updated: 20/02/2018 at 7:20

Sàn DEX, hay sàn giao dịch phi tập trung (Decentralized Exchange), là một thành phần quan trọng trong hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi). Đây là nền tảng giao dịch tiền mã hóa ngang hàng (peer-to-peer), nơi người dùng có thể trao đổi trực tiếp mà không cần trung gian như ngân hàng hay tổ chức tập trung. Sàn DEX hoạt động dựa trên blockchain, sử dụng hợp đồng thông minh để tự động hóa quy trình, đảm bảo tính minh bạch, an toàn và không lưu ký (non-custodial). DEX là thị trường giao dịch tiền điện tử phi tập trung, không bị kiểm soát bởi bất kỳ bên thứ ba nào, phù hợp với triết lý cốt lõi của tiền mã hóa.

So với sàn tập trung (CEX) như Coinbase hay Binance, DEX không yêu cầu người dùng lưu ký tài sản, nghĩa là tài sản luôn nằm trong ví của người dùng, giảm rủi ro bị hack hoặc mất quyền kiểm soát. Tuy nhiên, DEX thường không hỗ trợ giao dịch giữa tiền mã hóa và fiat, chỉ tập trung vào trao đổi giữa các token crypto. Một điểm đáng chú ý là DEX không yêu cầu KYC (Know Your Customer), giúp bảo vệ quyền riêng tư, nhưng cũng có thể đối mặt với thách thức từ cơ quan quản lý, như được đề cập trên CoinMarketCap.

Các loại DEX

Có ba loại chính của sàn DEX, mỗi loại có ưu và nhược điểm riêng:

  1. Automated Market Maker (AMM): Sử dụng bể thanh khoản (liquidity pools) để xác định giá, thay vì sổ lệnh truyền thống. Ví dụ như Uniswap, người dùng swap token dựa trên tỷ lệ trong bể, với phí swap thường khoảng 0.3%.
  2. Order Book DEX: Hoạt động giống sàn tập trung, sử dụng sổ lệnh để khớp lệnh mua và bán, phù hợp với giao dịch phức tạp hơn.
  3. DEX Aggregators: Kết hợp nhiều sàn DEX để tìm giá tốt nhất hoặc phí gas thấp nhất, như 1inch, giúp tối ưu hóa trải nghiệm người dùng.

Trong số này, AMM là phổ biến nhất nhờ tính dễ tiếp cận và thanh khoản cao, đặc biệt trên Ethereum và các blockchain EVM-compatible.

Hướng dẫn sử dụng DEX

Để sử dụng sàn DEX, chúng ta sẽ lấy Uniswap làm ví dụ.

  1. Cài đặt ví: Tải và thiết lập ví hỗ trợ Ethereum, như MetaMask. Ví này cần được bảo mật bằng cụm từ ghi nhớ (seed phrase) để tránh mất tài sản.
  2. Nạp tiền: Mua ETH hoặc các token ERC-20 từ sàn tập trung như Binance, sau đó chuyển vào ví. Đảm bảo có đủ ETH để trả phí gas, vì phí này có thể lên đến 45 USD mỗi giao dịch trên Ethereum trong thời gian cao điểm.
  3. Kết nối với sàn: Truy cập Uniswap, nhấn “Connect Wallet” và chọn MetaMask. Đảm bảo JavaScript được bật để sử dụng giao diện.
  4. Chọn token: Trên giao diện, chọn token muốn bán ở ô “From” và token muốn mua ở ô “To”. Nếu token không hiển thị, nhập tên hoặc địa chỉ hợp đồng của token (ví dụ: USDC).
  5. Swap token: Nhập số lượng, Uniswap sẽ tính toán giá dự kiến dựa trên bể thanh khoản. Kiểm tra phí gas ở phần “Transaction Settings”, vì phí này phụ thuộc vào tình trạng mạng.
  6. Xác nhận giao dịch: Nhấn “Swap”, ký giao dịch trên MetaMask, và chờ xác nhận trên blockchain. Thời gian xác nhận có thể kéo dài nếu mạng Ethereum đang đông.

Lưu ý quan trọng: Phí gas trên Ethereum thường cao, đặc biệt trong giờ cao điểm, nhưng bạn có thể giảm bằng cách sử dụng các blockchain layer 2 như Polygon hoặc Optimism. Ngoài ra, luôn kiểm tra địa chỉ hợp đồng token để tránh swap nhầm, vì có thể dẫn đến mất tài sản vĩnh viễn.

Ví dụ minh họa về các DEX phổ biến

Dưới đây là danh sách các sàn DEX phổ biến, dựa trên khối lượng giao dịch và cộng đồng

Tên Sàn

Blockchain

Đặc Điểm Nổi Bật

Token Governance

Uniswap

Ethereum

AMM, phổ biến, hỗ trợ nhiều ERC-20

UNI

PancakeSwap

BNB Chain

Swap, liquidity mining, NFT, phí thấp

CAKE

Curve Finance

Ethereum

Chuyên stablecoin, phí gas tối ưu

CRV

1inch

Multi-chain

Aggregator, tìm giá tốt nhất

1INCH

SushiSwap

Ethereum

Fork từ Uniswap, thêm tính năng mới

SUSHI

  • Uniswap: Là sàn DEX hàng đầu trên Ethereum, ra mắt từ 2018, với hơn 300 tích hợp DeFi, uptime 100% từ khi khởi động. Token UNI dùng cho governance và kiếm phí từ swap.
  • PancakeSwap: Phổ biến trên BNB Chain, nổi bật trong giai đoạn bull run 2020-2021 nhờ phí thấp và giao diện thân thiện, có token CAKE cho staking và governance.
  • Curve Finance: Chuyên về stablecoin, với TVL (Total Value Locked) trên 2.4 tỷ USD vào tháng 1/2023, tối ưu cho giao dịch ít biến động.
  • 1inch: Là aggregator, giúp người dùng tìm giá tốt nhất từ nhiều bể thanh khoản, giảm phí gas và tăng hiệu quả, có token 1INCH cho governance.
  • SushiSwap: Fork từ Uniswap, cung cấp các tính năng tương tự nhưng với sự cải tiến, như thêm yield farming, có token SUSHI.

Rủi ro và cân nhắc

Mặc dù DEX mang lại nhiều lợi ích, người dùng cần lưu ý:

  • Phí gas: Trên Ethereum, phí gas có thể cao, đặc biệt trong Q1-Q2 2023, DeFi đã mất 735 triệu USD do các cuộc tấn công khai thác.
  • An toàn hợp đồng: Các cuộc tấn công như vụ Curve Finance bị hack 61 triệu USD vào tháng 7/2023 cho thấy rủi ro từ hợp đồng thông minh. 
  • Impermanent Loss: Khi cung cấp thanh khoản, người dùng có thể chịu mất mát tạm thời do biến động giá, đặc biệt trên AMM. 

Kết luận

Sàn DEX là công cụ mạnh mẽ trong DeFi, cung cấp giao dịch an toàn, minh bạch và phi tập trung. Tuy nhiên, người dùng cần hiểu rõ về phí gas, an toàn hợp đồng và các rủi ro liên quan. Với sự phát triển của blockchain layer 2 và các cải tiến, DEX ngày càng trở thành lựa chọn hàng đầu cho giao dịch tiền mã hóa.

Được đề cập trong bài viết
Bình luận
Đang tải
Mới cập nhật

Sau khi Bitcoin tăng vọt lên mức kỷ lục mới vào tháng 5, altcoin hàng đầu Ethereum đã có sự gia tăng mới trong hoạt động giao dịch, giá ETH cũng đã chạm đỉnh nhiều tháng tại $2.789 vào ngày 29 tháng 5. Tuy nhiên, khi thị trường chung hạ... ...

Sự trở lại mạnh mẽ của Tổng thống Donald Trump trên chính trường đã góp phần thúc đẩy làn sóng chấp nhận Bitcoin lan rộng không chỉ trong giới cá nhân và tổ chức, mà còn ở cấp độ quốc gia. Michael Saylor gợi ý về động thái đáng chú... ...

Trong hai tháng vừa qua, thị trường tiền điện tử đã chứng kiến một cuộc thanh lọc quy mô lớn, loại bỏ các altcoin yếu kém. Theo báo cáo mới nhất từ công ty phân tích Alphractal, dữ liệu từ CoinMarketCap cho thấy 10,5% các loại tiền điện tử đang... ...

Solana (SOL) đang trở thành tâm điểm chú ý trên thị trường tiền điện tử khi giá vẫn giữ vững trên vùng hỗ trợ then chốt. Mức giá từ $158–$160 hiện được xem là “vùng đệm” quan trọng, từng đóng vai trò là điểm tựa cho lực cầu trong quá... ...

Ethereum (ETH) đang hình thành ít nhất hai mô hình tăng giá cổ điển so với Bitcoin, thúc đẩy sự lạc quan rằng breakout có thể kích hoạt mùa altcoin tiếp theo. Các chỉ báo Ether gợi ý về đợt tăng giá 30-55% tiếp theo Tỷ lệ Ether/Bitcoin (ETH/BTC) đang... ...

Pepe (PEPE) vừa chứng kiến một cú sụt giảm mạnh, bay hơi tới 17% giá trị chỉ trong vòng 24 giờ – một đợt điều chỉnh khiến nhiều nhà đầu tư bất ngờ. Tuy nhiên, nhìn lại bức tranh toàn cảnh trong 30 ngày qua, memecoin đình đám này vẫn... ...

Khi Bitcoin tiếp tục đà tăng giá và thiết lập những mức đỉnh mới, một trong những câu hỏi cấp bách nhất đối với các nhà đầu tư là: giá thực sự có thể tăng đến mức nào? Việc xác định thời điểm thị trường đạt đỉnh là nhiệm vụ... ...

Bitcoin (BTC) vừa trải qua một tuần đầy biến động khi lao dốc mạnh từ đỉnh cục bộ $110.000, rơi về mốc $103.000. Tính đến thời điểm viết bài, đồng tiền này đang giao dịch quanh ngưỡng $103.707, tương ứng mức giảm 3,88% trong bảy ngày qua. Diễn biến bất... ...

Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) đã phản hồi về việc sửa đổi đăng ký có hiệu lực đối với các quỹ ETF staking Solana (SOL) và Ether (ETH) từ nhà cung cấp ETF REX Financial và công ty quản lý tài sản Osprey Funds, bày... ...

Token PI, đồng coin chính thức của Pi Network, đã ghi nhận mức giảm sâu 22% trong tuần qua, tiếp tục kéo dài đà lao dốc và giao dịch ở mức thấp nhất trong 7 ngày là $0,61 tại thời điểm viết bài. Mức giảm mạnh này phản ánh tâm... ...

Xem thêm bài viết
Chọn chế độ hiển thị:
Bình thường Bảo vệ mắt Dark Mode