Tài chính phi tập trung (DeFi) đang nhanh chóng trở thành một trong những xu hướng quan trọng nhất định hình thế giới tài chính. Khi hoạt động trong lĩnh vực này liên tục gia tăng và tổng giá trị bị khóa (TVL) vượt mốc 100 tỷ USD, DeFi ngày càng thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư tổ chức.
Tuy nhiên, sự quan tâm ngày càng lớn của các tổ chức đối với DeFi cũng đặt ra nhiều câu hỏi về tương lai của lĩnh vực này. Liệu DeFi có thể duy trì các nguyên tắc về tính phi tập trung và dân chủ trong khi vẫn đảm bảo tính bảo mật cho mọi người tham gia? Hay nhu cầu đáp ứng các tổ chức lớn sẽ làm thay đổi bản chất của tài chính “phi tập trung”, thậm chí làm nó mất đi tính nguyên bản?
Quá trình “tổ chức hóa” DeFi
Ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy các tổ chức lớn đang quan tâm đến DeFi nhiều hơn, điển hình như quỹ BUIDL của BlackRock – vốn đang quản lý khối tài sản trị giá hơn 550 triệu USD. Đây là tín hiệu cho thấy sự chuyển đổi trong lĩnh vực DeFi, nơi mà chứng khoán được token hóa, vốn từng được xem là một ý tưởng chỉ dành cho thị trường ngách, đang trở thành cầu nối giữa tài chính truyền thống (TradFi) và hệ sinh thái blockchain.
Ngay cả những công ty như Securitize cũng đang nỗ lực đảm bảo rằng các tài sản được token hóa này tuân thủ các quy định hiện hành. Những bên trung gian này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút thêm dòng vốn chảy vào không gian DeFi.
Tuy nhiên, quá trình tích hợp nhà đầu tư tổ chức vào DeFi không hề suôn sẻ. Những rào cản như sự không chắc chắn về mặt pháp lý, các yêu cầu tuân thủ quy định Chống rửa tiền (AML) và Xác minh danh tính khách hàng (KYC) vẫn là những yếu tố gây khó khăn. Ngoài ra, còn có các thách thức liên quan đến tính thanh khoản, sự minh bạch của giao dịch, bảo mật kỹ thuật và rủi ro kinh tế. Những trở ngại này khiến các tổ chức tài chính khó tiếp cận DeFi, từ đó làm chậm quá trình phổ biến của lĩnh vực này.
Dù lĩnh vực DeFi có rất nhiều tiềm năng, các nhà đầu tư tổ chức vẫn tỏ ra thận trọng khi đặt cược vào một lĩnh vực chưa có sự đảm bảo rõ ràng về tính an toàn. Bài toán quan trọng đặt ra là làm thế nào để cân bằng giữa nguyên tắc phi tập trung của DeFi với những yêu cầu về bảo mật mà các tổ chức lớn mong muốn.
Theo báo cáo thị trường từ JPMorgan, DeFi cần tạo điều kiện cho các tổ chức lớn tham gia và phát triển cơ sở hạ tầng phù hợp để mở rộng quy mô. Tuy nhiên, tình hình thực tế lại phức tạp hơn nhiều.
Sự tham gia của các tổ chức có thể gia tăng niềm tin vào hệ sinh thái DeFi, thúc đẩy tăng trưởng mạnh mẽ. Nhưng mặt khác, điều này cũng tiềm ẩn nguy cơ gia tăng tính tập trung, khiến DeFi dần đánh mất bản chất ban đầu của nó – yếu tố từng giúp lĩnh vực này thu hút đông đảo người dùng.
Những rủi ro của quá trình token hóa tài sản thế giới thực (RWA)
Một bước tiến đáng chú ý trong DeFi là việc token hóa tài sản thế giới thực (RWA), bao gồm hàng hóa, cổ phiếu và nhiều loại tài sản khác. Theo dự báo của McKinsey, thị trường RWA có thể đạt quy mô 2.000 tỷ USD vào năm 2030.
Dù RWA đánh dấu một bước tiến đáng kể cho DeFi, lĩnh vực này vẫn tồn tại nhiều rủi ro về bảo mật. Một trong những thách thức lớn nhất là rủi ro “lưu ký” – khi tài sản được token hóa và đưa vào hệ sinh thái DeFi, việc bảo đảm giá trị của chúng lại phụ thuộc vào các thỏa thuận pháp lý, thay vì cơ chế tự động của hợp đồng thông minh.
Chẳng hạn, 2 stablecoin được sử dụng rộng rãi nhất – USDC của Circle và USDT của Tether – đều được hỗ trợ bởi các tổ chức tài chính truyền thống chứ không phải các giao thức phi tập trung. Do sự phụ thuộc vào các thực thể tập trung, chúng dễ bị thao túng hoặc gặp sai sót trong quá trình vận hành.
Những tài sản yêu cầu tuân thủ các quy định AML và KYC cũng gặp nhiều thách thức hơn. Ví dụ, token Short-term Treasury Bill Token (STBT) có thể hoạt động trong môi trường DeFi không cần cấp phép, miễn là được chấp nhận. Tuy nhiên, sự chấp nhận này vẫn còn hạn chế, do nhiều người dùng không muốn trải qua quy trình KYC rườm rà. Những rào cản về mặt pháp lý là nguyên nhân chính cản trở việc ứng dụng RWA, hơn là các vấn đề kỹ thuật liên quan đến hợp đồng thông minh.
Nếu các ông lớn TradFi có thể tận dụng cơ sở hạ tầng của mình để bảo vệ RWA, điều này có thể giúp giảm bớt rủi ro liên quan đến quá trình token hóa tài sản. Một stablecoin có sự bảo chứng vững chắc từ một tổ chức tài chính lớn hoàn toàn có thể trở nên phổ biến hơn, từ đó gia tăng lòng tin và mức độ chấp nhận trong thị trường. Tương tự, chứng khoán và hàng hóa được token hóa cũng có thể thu hút sự quan tâm rộng rãi hơn, mở ra nhiều cơ hội đầu tư kết hợp giữa cấu trúc tài chính truyền thống và blockchain.
Tương lai của DeFi
Nhìn về phía trước, DeFi nhiều khả năng sẽ phát triển theo mô hình kết hợp, pha trộn giữa các nguyên tắc phi tập trung với một số yếu tố tập trung có tính quy định. Cách tiếp cận này có thể giúp nâng cao tính bảo mật trong khi vẫn duy trì những giá trị cốt lõi của DeFi, chẳng hạn như giảm bớt sự phụ thuộc vào các bên trung gian và gia tăng tính minh bạch.
Thông thường, sự phát triển của một lĩnh vực không chỉ đơn thuần là sự thắng thế của một mô hình mới hay cũ, mà là kết quả của một sự thỏa hiệp. DeFi vẫn có thể phát triển mạnh mẽ ngay cả khi không có sự tham gia của các tổ chức lớn. Tuy nhiên, để mở rộng và đạt được quy mô lớn hơn, một số lĩnh vực trong DeFi sẽ cần phải chấp nhận một mức độ tập trung nhất định nhằm đảm bảo an toàn và việc tuân thủ các quy định pháp lý.
Dù theo cách nào, hệ sinh thái tài chính tương lai vẫn sẽ ít phụ thuộc vào các bên trung gian hơn so với hệ thống tài chính truyền thống hiện nay. Và mô hình kết hợp giữa tính phi tập trung và tập trung có thể trở thành nền tảng cho cách mà hệ thống tài chính toàn cầu vận hành trong tương lai.
Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.
Tham gia Telegram: https://t.me/tapchibitcoinvn
Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io
- a16z: Các công tố viên Hoa Kỳ phải xem xét lại lập trường DeFi
- Sự giao thoa giữa DeFi và TradFi: Cơ hội và thách thức
Itadori
