Đồng tiền điện tử của Trung Quốc hóa ra không thực sự là tiền điện tử

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đã hoàn thành việc phát triển một nguyên mẫu để phát hành một loại tiền điện tử quốc gia, theo báo cáo vào ngày 11 tháng 8. Nó sẽ được cung cấp bởi một hệ điều hành hai cấp, tuy nhiên, sẽ không được phân cấp đầy đủ.

Chúng ta thực sự biết được những gì?

Việc Trung Quốc gần phát hành đồng tiền kỹ thuật số quốc gia, trong ba năm qua đã gây tiếng vang cho chính quyền địa phương, được tiết lộ ở China Finance 40, diễn đàn dành riêng cho nghiên cứu chính sách về kinh tế và tài chính Trung Quốc. Phát biểu tại sự kiện, Phó Giám đốc PboC, Mu Changchun đã không tiết lộ chi tiết về sự phát triển và ngày phát hành, mặc dù bày tỏ niềm tin rằng tiền kỹ thuật số sẽ thay thế tiền mặt và các loại tiền điện tử khác trên thế giới, và cũng sẽ giúp tăng doanh thu của đồng nhân dân tệ.

Lời tuyên bố về mức độ sẵn sàng của việc phát hành đồng tiền điện tử mới đã được đưa ra ngay sau khi đại diện của PBoC tuyên bố ý định tăng tốc quá trình tạo ra tiền kỹ thuật số quốc gia vào ngày 2 tháng 8. Theo các nhà chức trách, loại tiền mới sẽ có thể bỏ qua lệnh trừng phạt thương mại do Hoa Kỳ áp đặt, và cũng sẽ làm tăng dòng vốn đầu tư vào đất nước này.

Một số nhà phân tích cho rằng sau khi Mỹ tuyên bố tăng thuế thương mại đối với hàng hóa Trung Quốc, các nhà đầu tư nước ngoài đã vội vàng đổi nhân dân tệ để lấy tài sản đáng tin cậy hơn – ví dụ như vàng và các loại tiền tệ khác, bao gồm Bitcoin (BTC), tăng 3.000 đô la lên gần 12.000 đô la vào đầu tháng Tám.

Các phương tiện truyền thông cũng cho rằng quyết định của Trung Quốc trong việc tạo ra đồng tiền kỹ thuật số riêng gắn với việc quảng bá cho đồng Libra của Facebook. Vào tháng 7, Wang Xin, người đứng đầu Cục nghiên cứu PBoC, nói rằng Libra đe dọa hệ thống tiền tệ quốc tế, và các quốc gia nên phát triển loại tiền kỹ thuật số riêng để ngăn chặn hậu quả kinh tế tiêu cực. Các nhà chức trách khác bày tỏ sự cần thiết trong việc tăng cường tiền tệ quốc gia thông qua việc phát hành tiền kỹ thuật số.

Người ta cũng biết rằng các tổ chức thương mại và tập đoàn địa phương như Alibaba, Huawei và Tencent, có thể tham gia vào quá trình này. Một số người trong số họ đã đồng ý tham gia dự án. Theo các bằng sáng chế, các cá nhân và doanh nhân sẽ có thể tải xuống ví điện thoại di động và đổi nhân dân tệ của họ để lấy tiền kỹ thuật số, sau đó thực hiện thanh toán bằng loại tiền đó. Đồng thời, ngân hàng trung ương Trung Quốc sẽ kiểm soát hoàn toàn mọi hoạt động.

Đồng tiền điện tử mới sẽ không mang tính phi tập trung

Các cuộc tranh luận nóng hổi gây ra bởi thông báo của chính phủ Trung Quốc về việc phát triển đồng tiền điện tử riêng đã dẫn đến nhiều câu hỏi hơn. Trên hết, người dùng quan tâm đến việc họ sẽ sớm thấy một loại tiền tệ mới hoạt động như thế nào, và Trung Quốc sẽ có thể tạo ra một hệ thống phi tập trung cần thiết bằng cách nào sau một thông báo gấp như vậy.

Hóa ra, việc phát hành tiền điện tử tương lai sẽ được thực hiện thông qua hệ thống hai cấp, với Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc ở cấp cao nhất. Cấp độ thứ hai sẽ được thực hiện bởi các ngân hàng thương mại, như Mu nhấn mạnh trong bài phát biểu tại China Finance 40:

“Hệ thống hai cấp này phù hợp với điều kiện quốc gia của chúng ta. Nó có thể sử dụng các nguồn lực hiện có để hỗ trợ và phát triển các ngân hàng thương mại và thúc đẩy tiền tệ kỹ thuật số một cách thuận lợi.”

Đồng thời, blockchain sẽ chỉ được sử dụng một phần. Ông đưa ra ba lập luận ủng hộ quyết định này dựa trên các lý do sau:

Trung Quốc là một nền kinh tế phức tạp với lãnh thổ rộng lớn và dân số đông, điều này tiềm ẩn những khó khăn có thể xảy ra trong quá trình chuyển đổi hàng loạt sang công nghệ mới. Ngân hàng trung ương Trung Quốc cũng đề xuất cấu trúc hoạt động hai cấp để cải thiện khả năng truy cập của đồng tiền điện tử mới và vận hành trơn tru hơn các tài sản kỹ thuật số trong tương lai. Thứ hai, một cấu trúc hai tầng sẽ tiếp cận đầy đủ các nguồn lực, tài năng và lợi thế công nghệ của các tổ chức thương mại, thúc đẩy đổi mới và hỗ trợ trong cuộc chiến giành ưu thế công nghệ.

Thứ ba, việc sử dụng cấu trúc đơn-cấp có thể làm giảm vai trò của các ngân hàng trong chuỗi dịch vụ tài chính. Mu nói thêm rằng trong khuôn khổ như vậy, ngân hàng trung ương Trung Quốc sẽ trực tiếp tương tác với người dân về các vấn đề liên quan đến tiền kỹ thuật số, điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng cho vay của các ngân hàng thương mại và sẽ làm giảm khả năng cạnh tranh của họ. Điều này có thể dẫn đến tăng giá và chi phí tài chính xã hội, cũng như thiệt hại cho nền kinh tế thực.

Phản ứng của công chúng

Tâm lý tiêu cực từ cộng đồng dường như tiếp tục trở nên trầm trọng hơn khi các chi tiết mới bị rò rỉ trên internet. Nhiều doanh nhân, người viết blog và những người đam mê crypto cho rằng đồng tiền điện tử mới sẽ được sử dụng để theo dõi dữ liệu của người dùng hoặc kiểm soát tiền của họ. Mati Greenspan, nhà phân tích cao cấp tại eToro, bày tỏ quan điểm tương tự về sáng kiến mới của ngân hàng trung ương Trung Quốc:

“Họ muốn có một mức độ kiểm soát và giám sát cao hơn. Điều này sẽ cung cấp cho họ thêm một chút thẩm quyền trực tiếp. Đồng tiền này không được thiết kế để mang lại tự do tài chính cho mọi người, giống như các hình thức tiền điện tử khác, mà là để cung cấp cho chính phủ Trung Quốc một cách để giám sát các giao dịch.”

Blogger Ben Yorke đã dành toàn bộ một bài viết để vạch trần đồng tiền điện tử tương lai của Trung Quốc, trong đó anh đã trích dẫn năm sự thật xác nhận lý do tại sao “Trung Quốc có thể sẽ không công khai về các loại tiền kỹ thuật số.”

Không có gì công khai cả: Về bản chất, việc tạo ra một loại tiền điện tử ngụ ý việc sử dụng công nghệ blockchain và theo đó, có sự tham gia của các tổ chức có kinh nghiệm. Đồng thời, ngân hàng trung ương Trung Quốc dự định sử dụng một private chain trong đó sẽ hoạt động trên các nút riêng được kiểm soát hoàn toàn.

Trung Quốc đã có đồng tiền kỹ thuật số của mình: Yorke đề cập đến các hệ thống thanh toán Alipay và WeChat Pay, đã thay thế gần như hoàn toàn các phương thức thanh toán truyền thống của Trung Quốc. Năm 2018, họ đã xử lý 57 tỷ giao dịch với gần 1.800 giao dịch mỗi giây (TPS), cao hơn băng thông của Bitcoin, Ethereum (ETH), Ripple (XRP) và EOS. Ngoài ra, tác giả lưu ý sự thiếu vắng của tính ẩn danh: Trong các hệ thống như vậy, thông tin người dùng được gắn với địa chỉ ví, có nghĩa là nó được kiểm soát bởi các nhà phát triển.

Tất cả đều xoay quanh sự kiểm soát: Trong lập luận cuối cùng, Yorke nói rằng mục tiêu chính của PBoC không phải là để giúp các giao dịch xuyên biên giới trở nên dễ dàng hơn, mà là để hạn chế các ngân hàng địa phương tiếp cận các khoản vay và shadow-banking (hoạt động tài chính ngầm).

Các rủi ro sẽ được tránh

Có lẽ trong một nỗ lực để giải quyết các mối quan tâm của công chúng, các thành viên PBoC cho biết họ sẽ thực hiện các biện pháp để ngăn chặn sự thể hiện quá mức của tiền kỹ thuật số, và những sự thao túng có liên quan. Để đảm bảo rằng đồng tiền kỹ thuật số của PBoC không được thể hiện quá mức, các tổ chức thương mại sẽ chuyển toàn bộ số tiền giao dịch và 100% khoản dự trữ cho Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc. Do đó, đồng tiền điện tử mới sẽ vẫn là trung tâm.

Mu nói thêm rằng đồng tiền tương lai không trả lãi bằng tiền mặt, nó sẽ không gây ra sự phân tán tài chính và sẽ không có tác động lớn đến nền kinh tế thực hiện tại. Ngoài ra, cần tuân thủ tất cả các quy định hiện hành về quản lý tiền mặt, phòng chống rửa tiền và chống khủng bố.

Còn tiếp

Nhìn chung, đồng tiền điện tử quốc gia sắp tới sẽ đặt ra nhiều câu hỏi và nghi ngờ trong mắt cộng đồng về các mục đích thực sự của việc tạo ra nó. Trung Quốc có thể sử dụng tiền điện tử của mình để thu hút và ngăn chặn các nhà đầu tư bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc, cũng như sử dụng một lập luận bổ sung trong tranh chấp với Washington. Tuy nhiên, vẫn chưa biết liệu đồng tiền này có thể cạnh tranh nghiêm túc với các đồng tiền phi tập trung như Bitcoin hay không. Câu hỏi về các mốc thời gian cũng vẫn còn để mở. Theo Greenspan, tuyên bố của ngân hàng trung ương có thể chưa được hiểu một cách chính xác:

“Sẽ không khó để chính phủ Trung Quốc đưa ra trong một hoặc hai tuần. Điều này có liên quan nhiều đến quyền lực chính trị. Kiểm soát vốn rất chặt chẽ ở Trung Quốc, và họ muốn giám sát chặt chẽ nguồn cung tiền. Vì vậy, khi họ nói rằng “đồng tiền mới đã sẵn sàng”, điều đó có nghĩa là họ chỉ đơn giản là có ý chí để đưa nó ra.”

• Không chỉ Trung Quốc, đây là các quốc gia đang thử nghiệm tiền kỹ thuật số
• Căng thẳng thương mại và đồng nhân dân tệ yếu kém đang thúc đẩy nhu cầu tiền điện tử của Trung Quốc

Diệu Anh

Tạp chí Bitcoin | Cointelegraph