Nhà sáng tạo Bitcoin – Satoshi Nakamoto được báo cáo đã bắt đầu làm việc với Bitcoin vào năm 2007, sau đó đã tiến hành xuất bản white paper vào dịp Halloween, ngày 31 tháng 10 năm 2008. Chỉ trong 8 trang, Nakamoto đã mô tả đầy đủ về phương hướng giải quyết giả thuyết của Byzantine General.
Trong những ngày đầu tiên, khi khối genesis được khai thác vào ngày 3 tháng 1 năm 2009, Nakamoto đã gửi tin nhắn cho Hal Finney, Mike Hearn và Gavin Andresen để cùng thảo luận về mạng. Rất nhiều cuộc thảo luận đã diễn ra trên BitcoinTalk.org, một diễn đàn được tạo bởi Nakamoto.
Hãy cùng Tạp chí Bitcoin điểm qua top 10 sự kiện đã diễn ra trong suốt thập kỉ đầu tiên của Bitcoin.
1. Giao dịch Bitcoin đầu tiên
Chỉ 9 ngày sau khi khối genesis được khai thác, giao dịch Bitcoin đầu tiên đã được thực hiện. Giao dịch này được gửi từ Nakamoto đến Hal Finney – nhà mật mã học đã tạo ra hệ thống proof of work trước khi Bitcoin tồn tại.
Running bitcoin
— halfin (@halfin) 11 tháng 1, 2009
Finney sống ở khu vực Los Angeles, cách Dorian Nakamoto không xa, đây là người mà Newsweek đã giới thiệu vào năm 2014 với tư cách là người phát minh ra Bitcoin, mặc dù giả thuyết này phần lớn đã bị bác bỏ. Finney được chẩn đoán mắc ALS và qua đời gần 5 năm sau đó, khi đó ông 58 tuổi. Ông sống với vợ, Fran cùng 2 người con của mình.
2. Wikileaks chấp nhận Bitcoin
WikiLeaks tuyên bố vào năm 2011 trên Twitter rằng họ sẽ bắt đầu chấp nhận Bitcoin. Trong những bài đăng cuối cùng của mình trên BitcoinTalk.org, người sáng lập Bitcoin, Satoshi Nakamoto đã đề cập đến WikiLeaks.
“Dự án cần hoàn thiện dần để phần mềm có thể phát triển trong thời gian dài”, ông đã viết vào năm 2010. “Tôi đã thỉnh cầu WikiLeaks đừng cố gắng sử dụng Bitcoin. Bitcoin là một cộng đồng nhỏ mới chỉ trong giai đoạn thử nghiệm. Bạn sẽ không thể chịu được sự thay đổi này, và sự hấp tấp của bạn có thể sẽ khiến chúng tôi gặp thất bại trong giai đoạn này.”
Khi WikiLeaks bật đèn xanh cho Bitcoin, Nakamoto đã chia sẻ: “Thật tuyệt vời khi chúng tôi có được sự chú ý này trong bối cảnh hiện nay. WikiLeaks đã gặp phải nhiều vấn đề và những vấn đề đó lại hướng về phía chúng tôi”.
3. Gavin Andresen kế thừa vị trí nhà phát triển chính từ Nakamoto
Khi Nakamoto trao khóa cảnh báo mạng và quyền kiểm soát kho lưu trữ code Bitcoin cho Gavin Andresen vào năm 2011, các nhà phân tích ước tính người sáng lập sau đó đã khai thác khoảng 1 triệu Bitcoin.
Hiện tại, Andresen là nhà phát triển chính của code nguồn mở. Vào năm 2012, Andresen – người đã thành lập Quỹ Bitcoin vào năm 2012 để giáo dục các nhà quản lý về loại tiền kỹ thuật số còn non trẻ này – đã nhận được lời mời từ những người thuộc CIA. Khi nhà đầu tư Bitcoin Tuur Demeester làm dấy lên vấn đề này, cộng đồng Bitcoin đã tranh cãi kịch liệt về quyết định của ông khi nói chuyện với CIA về Bitcoin.
When Gavin Andresen visited the CIA in 2011, it lead to 30 pages of debate. https://t.co/oyFj2EknkX Satoshi left the project shortly after.
— Tuur Demeester (@TuurDemeester) 31 tháng 8, 2017
“Trong email cuối cùng tôi gửi cho anh ấy, tôi đã nói với anh ấy rằng tôi sẽ nói chuyện với CIA”, Andresen viết trong một chủ đề năm 2012.
4. Công cụ khai thác ASIC đầu tiên
Nhà phát triển Bitcoin Jeff Garzik, hiện đang điều hành Bloq, đã nhận được công cụ khai thác Bitcoin ASIC đầu tiên. ASIC là viết tắt của “các chip tích hợp dành riêng cho ứng dụng”. Các chip này được thiết kế dành riêng cho việc khai thác coin GPU. Công cụ khai thác Bitcoin ASIC chuyên hash SHA-256 – thuật toán hash mật mã của Bitcoin.
My wife informs me that a package from China arrived. Will investigate when I return home. #Bitcoin
— Jeff Garzik (@jgarzik) 30 tháng 1, 2013
Garzik đã tweet: “Vợ tôi nói rằng tôi có một gói hàng được gửi từ Trung Quốc, tôi sẽ kiểm tra nó khi tôi trở về nhà”.
Garzik báo cáo rằng Avalon A3256 của mình đã tự thanh toán vào ngày 9 tháng 2 năm 2013. “Cả chi phí điện, công cụ khai thác Bitcoin Avalon ASIC cũng đã tự thanh toán”, anh tweet.
Including electricity costs, the Avalon ASIC #bitcoin miner has now paid for itself.
— Jeff Garzik (@jgarzik) 9 tháng 2, 2013
5. Chiếc bánh Pizza đắt tiền nhất trong lịch sử
Laszlo Hanyecz (laszlo) – có đóng góp to lớn cho mã nguồn của Bitcoin – đã thực hiện giao dịch đầu tiên với bitcoin khi ông mua hai chiếc pizza của Domino từ jercos với giá 10.000 BTC.
Lịch sử giao dịch của Laszlo trên blockchain
Laszlo đăng vào ngày 17 tháng 5 năm 2010 yêu cầu mua bitcoin. Ông đã “khoe” giao dịch này cho cộng đồng Bitcoin vào ngày 22 tháng 5. Tại thời điểm đó, Bitcoin được niêm yết ở mức 0,0041 đô la.
“Tôi chỉ muốn nói rằng tôi đã giao dịch thành công 10.000 bitcoin cho pizza. Cảm ơn jercos!”
“Chỉ số Pizza” đề cập đến giá Bitcoin đã trả cho các loại pizza được bán bằng đô la Mỹ chứ không phải Pizza. 10.000 BTC đó hiện nay tương đương gần 75 triệu đô la Mỹ.
Ngày 22 tháng 5 là Ngày Pizza Bitcoin.
6. Sự phát triển và sụp đổ của Silk Road
Silk Road (Con đường tơ lụa), được đặt tên theo con đường thương mại nối liền giữa châu Âu và Đông Á, được tạo ra bởi nhà phát triển và quản trị viên Ross Ulbricht.
Silk Road được người dùng coi như một dark web. Khi hoạt động trên Silk Road, người dùng thích sự riêng tư, ẩn danh, vì những thứ họ mua chủ yếu là cần sa, nấm, axit và còn nhiều thứ bất hợp pháp khác nữa.
Ulbricht bị kết án 2 bản án chung thân cộng với 40 năm không có cơ hội được tha bổng.
7. Mt. Gox sụp đổ
Trước khi sụp đổ, Mt. Gox đã xử lý 70% các giao dịch Bitcoin. Sàn giao dịch có trụ sở tại Tokyo đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản theo luật của Nhật Bản vào đầu năm 2014.
Vào thời điểm đó, 850.000 Bitcoin (tương đương 460 triệu đô la) đã bị mất, mặc dù 200.000 Bitcoin đã được tìm thấy, nhưng 27 triệu đô la tiền gửi ngân hàng vẫn không thể được hạch toán.
Chủ sở hữu sàn Mark Karpeles tin rằng các hacker đã nhúng tay vào việc này. Sở cảnh sát Tokyo cho rằng 643.000 bitcoin bị mất là do lừa đảo. Thủ tục phá sản diễn ra vào tháng 4 năm 2014 và vẫn tiếp tục cho đến ngày hôm nay.
8. Fork Bitcoin không chủ ý 2013
Vào tháng 3 năm 2013, blockchain tạm thời tách thành hai chuỗi độc lập với các quy tắc khác nhau do lỗi trong phiên bản 0.8 của phần mềm bitcoin.
Các miner, người bán và người dùng đã chạy một phiên bản bitcoin mới, nhưng phiên bản cũ của bitcoin và phiên bản mới không tương thích. Các nhóm khai thác trên phiên bản mới 0.8.0 được yêu cầu rollback với phiên bản 0.7 để tạo ra một blockchain duy nhất tương thích với tất cả các phần mềm bitcoin. Người bán không phải làm gì cả.
Các nhà phát triển đã phát hành phiên bản 0.8.1 với hy vọng tránh tạo các khối không tương thích với các phiên bản cũ.
9. Mike Hearn
Trên blog được viết vào năm 2016, nhà phát triển dẫn đầu về Bitcoin Mike Hearn đã nói rằng thời gian ông dành cho Bitcoin đã hết. Ông đã bán các cổ phần còn lại của mình và nhận một công việc tại R3 CEV, một tập đoàn doanh nghiệp hoạt động dựa trên blockchain.
Hearn đã có hơn 5 năm hoạt động về lĩnh vực tiền điện tử trên web và giờ đây ông đã rời khỏi đội ngũ phát triển.
“Mặc dù biết rằng Bitcoin có thể thất bại, nhưng sự thất bại của nó vẫn khiến tôi rất buồn”, Hearn đã viết trên Medium. Trước khi rời đi, cả Hearn và Andresen đều không đồng ý với các nhà phát triển khác về việc mở rộng “các khối” để xử lý các giao dịch bitcoin.
Hearn đã gọi công suất khối tại thời điểm 1 MB là “giới hạn công suất hoàn toàn nhân tạo”. Hearn và Andresen đã đề xuất một giải pháp thay thế, đó là Bitcoin XT.
“Nếu một hệ thống IT chạy hết công suất thì tất cả mọi thứ đều sai – tất cả đều thất bại”, ông chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với Reuters.
Vào thời điểm đó, Hearn cho biết cộng đồng bitcoin đã “thất bại” trong việc quản lý code Bitcoin.
10. Pirateat40
Vào tháng 11 năm 2011, trên diễn đàn Bitcointalk.org, Pirateat40 đã hứa sẽ trả khoản lãi 7% hàng tuần cho các nhà đầu tư với số tiền gửi hơn 25.000 BTC, tương đương 275.000 đô la tại thời điểm đó.
Pirateat40 đã dừng quỹ vào tháng 8 năm 2012 vì không thể quản lý được khối lượng giao dịch lớn như vậy. Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch đã buộc tội Trendon Shavers, người đứng sau Pirateat40, vì đã điều hành một kế hoạch Ponzi bất hợp pháp trị giá khoảng 4,5 triệu đô la vào thời điểm đó. Shavers phải trả hơn 40 triệu đô la tiền phạt.
Luật sư của ông, Jason Seibert cho rằng đó không phải là một kế hoạch Ponzi như mọi người nói. “Anh ấy đã trả lại cho nhiều người nhất có thể theo cách công bằng nhất, nhưng không phải ai cũng được trả lại,” luật sư nói. “Vì vậy, mọi người cho rằng nó phải là một kế hoạch Ponzi.”
Vấn đề đáng chú ý: kích thước khối Bitcoin
Nhiều cuộc tranh luận diễn ra đều xoay quanh vấn đề kích thước khối Bitcoin và blockchain là vấn đề gây tranh cãi nhiều nhất trong lịch sử Bitcoin. Satoshi đã giới hạn kích thước khối Bitcoin xuống còn 1MB vào năm 2010 nhưng lại không thông báo công khai cho mãi đến tháng 3 năm 2013.
Vì mạng Bitcoin giao dịch hàng loạt thông qua blockchain, chúng được phát hành lên mạng khoảng 10 phút một lần. Các thông số kích thước khối tối đa của Bitcoin làm giới hạn các giao dịch “on-chain”, khiến tắc nghẽn mạng và phí giao dịch cao hơn, đặc biệt là trong những giai đoạn cao điểm.
Garzik có một bài đăng liên quan đến kích thước khối trong năm 2010, cho thấy mạng hỗ trợ từ 3-10 giao dịch mỗi giây. Nó đã bị từ chối. Nakamoto đã trao lại BitcoinTalk.org cho một người điều hành có biệt danh “Theymos”, người này cho biết điều này sẽ khiến thông số đồng thuận thay đổi và cần được phối hợp trên toàn mạng.
- Bitcoin trở thành tài sản đầu tư tốt nhất trong thập kỷ: 64% lợi nhuận hàng ngày kể từ năm 2017
- Horizen: “Blockchain của các Blockchain” lăm le ngai vàng của Ethereum
Thùy Ngân
Tạp chí Bitcoin | Forbes
