Thiên nga đen là gì?
Thiên nga đen là một từ không còn xa lạ với thị trường tài chính, nó gieo rắc sợ hãi và những biến cố không thể lường trước được với chúng ta.
Nếu bạn đã quen thuộc với lý thuyết về thiên nga đen, bạn biết rằng không ai có thể dự đoán được thời điểm mà nó xảy ra. Thuật ngữ này lần đầu được giới thiệu bởi Nassim Taleb, trong cuốn sách cùng tên được xuất bản vào năm 2007.
Taleb cho biết tất cả những phương pháp được sử dụng trên thị trường hiện nay đều dùng dữ liệu của quá khứ để dự báo về tương lai. Nhưng kể từ khi ta biết rằng quá khứ không thể tiên đoán được tương lai, đặc biệt là những sự kiện diễn ra trên thị trường tài chính. Việc phụ thuộc vào dữ liệu quá khứ sẽ làm chúng ta luôn chậm chân với những cơ hội chưa bao giờ từng xuất hiện trước đây trên thị trường.
Không ai dự đoán được cuộc tấn công khủng bố ngày 11 tháng 9, thảm hoạ sóng thần năm 2004 ở Đông Nam Á, cuộc khủng hoảng tài chính 2008, hoặc thảm hoạ hạt nhân Fukushima v.v… Thậm chí sự sụp đổ năm 2015 của giá dầu cũng là một trong những sự kiện chưa từng có tiền lệ và không đoán trước được.
Một điểm nữa khi bàn về các sự kiện thiên nga đen là sau khi nó xảy ra, tất cả mọi người đều đồng loạt nói về nó và xem như nó có vẻ có thể dự đoán được. Trong nghiên cứu về tài chính hành vi, các nhà nghiên cứu gọi đây là hành vi “nhận thức muộn” (hindsight bias), người ta luôn thích nói về kết quả như thể mình đã dự đoán được điều đó nhưng kỳ thực lại không phải. Bạn sẽ gặp hành vi này rất nhiều khi tham gia một số diễn đàn về Trading, bạn sẽ thấy họ là những người nói: “giá tăng/giảm rồi, tôi đã nói rồi mà”.
Vì nhận thức muộn, chúng ta không bao giờ học hỏi đầy đủ để hiểu về thiên nga đen. Rồi như mọi cuộc khủng hoảng, người ta nghĩ rằng sẽ chuẩn bị đầy đủ cho sự kiện tiếp theo. Nhưng bạn quên mất, nếu việc chuẩn bị và học hỏi rõ ràng đến thế, mọi cuộc khủng hoảng sẽ không thể xảy ra, đơn giản vì mọi người đã biết cả rồi (hãy đọc lại đặc điểm của thiên nga đen: bất ngờ và là duy nhất).
Vào năm 2011, sau thảm họa hạt nhân Fukushima, kỹ sư Tsuneo Futami cho biết “công ty chúng tôi chỉ làm việc trên những tiền lệ đã xảy ra trong quá khứ. Chúng tôi chưa bao giờ tưởng tượng sẽ có rủi ro liên quan đến sóng thần với nhà máy”. Futami và các chuyên gia khác đã mắc sai lầm như những gì được viết trong cuốn thiên nga đen của Taleb.
Họ tập trung vào những gì xảy ra trong quá khứ nhưng không tính đến bất kỳ sự kiện thiên nga đen nào có thể xảy ra, vì chúng chưa có tiền lệ trước đây. Logic của thiên nga đen nhắc chúng ta nhớ những việc mà chúng ta không hề biết còn quan trọng hơn những gì bạn đã biết.
Làm thế nào chúng ta có thể áp dụng kiến thức về thiên nga đen để giao dịch và đầu tư trên thị trường Tiền kỹ thuật số?
Thông điệp quan trọng nhất vẫn là hãy luôn cảnh giác và có sự chuẩn bị về kiến thức. Đừng đặt quá nhiều niềm tin vào những gì đã xảy ra trong quá khứ, bạn cần suy nghĩ cẩn thận về những sự kiện cực đoan có thể ảnh hưởng đến thị trường. Nhưng cũng đừng bị tê liệt vì quá sợ hãi với thiên nga đen, nó rất hiếm vì thế nó có thể khiến bạn bỏ lỡ cơ hội đầu tư nếu bạn lo lắng về thảm họa tiếp theo của thị trường.
Có một số bước bạn cần thực hiện cho dù bạn đang bi quan hay lạc quan về thị trường tài chính trong thời gian tới:
Hãy đa dạng hóa việc đầu tư.
Không vay quá nhiều tiền để đầu tư.
Hedge – tìm hiểu về mối tương quan giữa các khoản đầu tư trong danh mục của bạn và cố gắng giữ một số khoản đầu tư di chuyển theo hướng ngược nhau.
Sở hữu một doanh nghiệp có chất lượng để đảm bảo nguồn thu.
Và luôn sẵn sàng cho những cơ hội mới trên thị trường.
