Trong một thị trường tiền điện tử đầy hỗn loạn, chưa có cơ quan pháp luật nào chú ý đến, đây cũng là mãnh đất màu mỡ để các cá mập bơm thổi giá để bẫy những người chơi non kém kinh nghiệm và ham muốn kiếm tiền nhanh. Bài dưới đây Tạp Chí Bitcoin sẽ giúp các bạn hiểu về cách cá mập (trader tay to) làm giá trên thị trường bằng một câu chuyện dễ hiểu.
Phần 1: Khởi nghiệp với Kẹo mút (Startup KEMU)
Hãy tưởng tượng Thông muốn kiếm thêm tiền tiêu vặt bằng cách bán kẹo mút ở trường. Vì Thông mua 100 cây kẹo với giá 10 đô nên Thông kiếm lãi bằng cách bán 25 cent (1/4 đô) mỗi cái.
Nhưng Thông đào đâu ra 10 đô ? Tuy nhiên, ai cũng được lợi nếu họ hùn tiền cho Thông nên Thông nhờ đám bạn “đầu tư” cho thương vụ béo bở này. Mỗi người đưa Thông 1 đô, đổi lại Thông cho họ (và chính bản thân mình) một ít cổ phần trong thương vụ liều lĩnh này như một giao kèo chia lợi nhuận sau này.
Thông và đám chiến hữu (lắm tiền nhưng xấu trai hơn) mua một gói kẹo, bán hết đống đó trong một tuần với giá 25 cent/cây.
Vậy bây giờ Thông có 0 cây kẹo và 25 cent * 100 = 25 đô. Tuyệt vời ! Thông có thể trả cho bản thân mình nhiều hơn một ít (market rate) vì Thông là người bán hàng – tầm 5 đô gì đó đi. Bây giờ Thông có 20 đô và chia cho 10 người. Mỗi người được 2 đô từ khoản đầu tư 1 đô – 10 người góp, 10 người vui. 1 đô là tiền đầu tư ban đầu, 1 đô là tiền lãi – phần lãi đó gọi là cổ tức.
Bây giờ, liệu những nhà đầu tư của chúng ta có tham gia tiếp tuần này không ?
ương nhiên rồi, Thông đang nhân đôi tiền lên cho họ cơ mà. Với cả Thông hết kẹo rồi thì phải ? Tốt nhất là tụ tập cả đám lại tại một “cuộc họp cổ đông”, bỏ phiếu và thống nhất rằng sẽ bỏ qua việc chia lợi nhuận, dùng số tiền đó để mua hai gói kẹo và kiếm tiền nhanh hơn.
Tuần sau Thông lại bạn hết sạch hàng. Vì chỉ có mình Thông là người bán nên Thông vẫn có 5 đô mà “biên lợi nhuận” của Thông lại tăng. Thông có thể mua 4.5 gọi kéo mút mỗi tuần. Việc làm ăn của Thông đang phát triển!
Hiện giờ thằng nhóc mới vào trường để ý viêc kinh doanh của Thông và muốn mua ít cổ phần. Thông bán cổ phần của mình với giá 1 đô. Nhưng mỗi tuần Thông lại kiếm được nhiều hơn tuần trước. Vậy giá trị của một cổ phần hôm nay sẽ là bao nhiêu ? Dù những người đầu tư chưa nhận được tiền, nhưng giá trị cổ phần họ tăng khi “doanh nghiệp” này phát triển.
Giờ thì thằng Huy bạn cũ (đẹp trai gần bằng) của Thông muốn mua một cuốn truyện giá 5 đô, nhưng nó lại không có một xu dính túi vì đã bỏ tiền mua cổ phần. Thằng nhóc cần kiếm lại tiền ngay bây giờ, nhưng những đứa khác muốn tiếp tục đầu tư phần lãi đó. Thế nên một vài đứa và thằng nhóc mới – hãy gọi nó là Khonvl, tụ tập lại vào giờ ra chơi.
Thằng nhóc truyện tranh bảo nó muốn bán cổ phần của mình. Thế nên nó ra giá 5 đô cho Khonvl. Nhưng Khonvl coi đó là quá đắt và ra giá 4.5 đô. Có sự chênh lệch giữa giá mua và giá bán ở đây (bid-ask spread). Có lẽ hôm nay sẽ chả ai bán được gì, vì cổ phần của công ty có “tính thanh khoản” thấp.
Một vài đứa nhóc khác tụ tập lại. Chúng nó muốn có thêm tiền ăn trưa. Bọn đó ra giá 4.75, 4.85 và 4.95 – thằng nhóc mua truyện tranh cho rằng đây là một giá rất ổn và quyết định bán. Tính thanh khoản của thị trường tăng khi nhiều đứa đến mua bán hơn.
Nhưng đối với Khonvl, nó đang sợ mình sẽ bỏ lỡ cơ hội béo bở (FOMO). Nó ra giá 5.10 đô để mua lại từ một thằng nhóc mới gia nhập.
Nhận thấy giá cố phần tăng , những đứa khác cũng quyết định bán/mua thêm cổ phần. Mọi người bàn tán xôn xao. Một vài đứa xin thêm tiền tiêu vặt từ phụ huynh. Một vài phụ huynh biết rằng việc làm ăn của Thông có lời gấp đôi sau mỗi tuần, liền bày cho con họ rằng hãy làm cò, à không, “nhân viên môi giới” và mua bán hộ cho ông bô bà bô. Thông à, anh đã có một sàn giao dịch nho nhỏ cho bản thân.
Phần 2: Bán khống, giao dịch nội gián và lũng đoạn thị trường
Tất cả những điều trên đều không ảnh hưởng tới lợi nhuận của công ty. Cổ phiếu được phát hành lần đầu tiên cho mọi người trong trường (IPO). Kể từ lúc ban đầu, công ty của Thông chỉ có bán kẹo mút và đầu tư lại.
Nhưng nếu mọi người muốn công ty phát triển hơn, những “cổ đông” sẽ túm tụm lai và bỏ phiếu để bán ra nhiều cổ phiếu hơn. Điều này sẽ làm suy giảm cổ phần của các cổ đông, nhưng nếu nó có ích, giá cổ phiếu sẽ tăng và mọi người sẽ được một miếng bánh nhỏ của một cái bánh bự hơn lúc đầu – nghe cũng có lý đó chứ, và họ quyết định làm vậy. Họ phát hành thêm cổ phiếu.
Và như thế, công ty Kẹo Mút (tên mã: KEMU) đang bùng nổ. Ý tôi là, công ty của Thông có lãi gấp đôi mỗi tuần nên ai cũng muốn mua thêm cổ phiếu. Những vị phụ huynh trong khu và các chủ doanh nghiệp nhỏ lẻ khác cũng muốn kiếm thêm tiền. Và vì thế họ tới trường Thông , hỏi giáo viên trong trường xem họ có thể vào đó mua ít cổ phiếu không ?
Những giáo viên sẽ đáp lại kiểu: “Ừm… không, anh/chị/em/chú/bác không thể vào sân chơi được, các vị không đi học ở đây và đều là người lớn”. Vì lẽ đó, họ nhờ những đứa trẻ trong trường – hay còn là “nhân viên môi giới” – mua giùm họ cổ phiếu và làm một thỏa thuận với tụi nó. Nhưng những người bán luôn thay đổi giá, nên tụi nhỏ hỏi : “cô/chú/bác muốn mua cổ phiếu với giá bao nhiêu ?”. Và những quý vị đó có thể ra một “lệnh giới hạn” – họ chỉ mua với mức giá là 6.50 đô, giá cao hơn thì hủy, hay là “lệnh thị trường” – họ mua sẽ mua với bất cứ giá nào trong tầm một tiếng đồng hồ tiếp theo, hoặc là “lệnh dừng” – vì lý do nào đó họ chỉ muốn mua khi mức giá cao hơn một con số nhất định, có lẽ họ nghĩ rằng giá nó vẫn sẽ tiếp tục giảm như vậy.
Những thương vụ càng ngày càng rắc rối và tụi nhỏ không muốn làm việc không công.
Người lớn (các nhà đầu tư có tổ chức) thì có rất nhiều tiền so với tụi nhỏ. Mỗi giao dịch lớn làm tăng giá của cổ phiếu. Những đứa làm môi giới sẽ được trả phí – khoảng 25 cent gì đó. Nhưng người lớn mua tầm 1000 đô cổ phiếu mỗi lần. Và vì thế một thằng nhóc rất láu cá, tên nó là Thông Đẹp Zai, quyết định mua KEMU khi phụ huynh của nó mua. Và vì giá cổ phiếu bây giờ tầm 7 đô gì đó, nếu một người lớn muốn mua 1000 cổ phiếu, giá sẽ tăng khi nó phải hỏi mua từ đứa này sang đứa khác.
Nó biết điều này nghĩa là giá cổ phiếu sẽ tăng mãi – vì thế nó tự mua nhiều nhất có thể và rồi bán lại cho người lớn. Đây còn được gọi là front-running.
Giáo viên biết được vụ việc và nổi giận vì front-running đẩy giá lên cao một cách bất công cho những người lớn, mà chính họ là những người đóng thuế để trả tiền lương cho giáo viên. Và vì thế, giáo viên đề ra rằng: front-running là hành động vi phạm nội quy nhà trường.
Trong lúc đó, là CEO của Kemuco., Thông biết doanh số bán hàng mỗi tuần trước tất cả mọi người. Thông có thể “lũng đoạn thị trường” bằng cách rò rỉ thông tin đó ra ngoài. Thông có thể bảo rằng lượng bán hàng đang thấp, mua thêm cổ phiếu, rồi lại bảo: “ngày xưa tao nhỡ mồm “ và nhìn giá cổ phiếu phi lên nóc nhà. Giáo viên cũng ghét cay ghét đắng điều này, vì nó làm cho những người đóng thuế nổi giận.
Vì thế họ bảo đây là hành vi vi phạm nội quy và đặt cho nó cái tên đầy mùi hình sự: “lũng đoạn thị trường” – đặc biệt là báo cáo sai tình hình tài chính và giao dịch nội gián.
Thông Đẹp Zai – sau khi được cô giáo tha tội – nghĩ ra một ý tưởng đại tài khác. KEMU bây giờ có giá 4555 đô do tất cả phụ huynh đều đã mua nó. Nó nghĩ rằng cái thứ KEMU này giá quá cao so với thực tế. Nó đã tìm đọc phần 1 của bài Tạp Chí Bitcoin này và được khai sáng rằng giá cổ phiếu phải dựa vào cổ tức, mà rõ ràng cái trường làng này đâu đủ con nít để mua hàng triệu đô kẹo mút cơ chứ ? Nó quyết định chơi liều.
Thông Đẹp Zai sẽ đi “mượn” cổ phiếu từ một vài người lớn. Nó sẽ nợ thêm một ít lãi. Sau đó, nó tìm cách bán số cổ phiếu đó với giá thấp hơn thị trường. Sau một hồi van nài hàng xóm, nó đã sở hữu một số tiền lớn – 4555 đô – dưới dạng một cổ phiếu, và sau 30 ngày nó phải trả lại cho ông hàng xóm. Giả sử như giá tiếp tục tăng, nó sẽ gánh một khoảng nợ lớn. Rõ ràng đây là hành động rất liều lĩnh, nhưng dân chơi thì phải biết liều.
Nó bán khống số cổ phiếu đó, và hỏi han tụi bạn trong trường xem tụi nó có biết cổ tức là gì không ? Có vẻ không đứa nào chịu đọc phần 1 bài Tạp Chí Bitcoin này ? Thông Đẹp Zai, với sự hiểu biết uyên bác của mình về KEMU, giải thích cho tụi bạn giá trị của cố phiếu từ đâu mà có.
Và như những con cừu ngơ ngác, bọn bạn liền bán tống bán tháo số cổ phiếu trước khi nó mất giá. Chỉ sau một giờ ra chơi, giá cổ phiếu tụt xuống 15 đô, và thằng Thông Đẹp Zai cứ thế mà vét. Giờ đây nó đủ tiền để trả lại cho ông hàng xóm, lại bỏ túi được một khoản nho nhỏ – tầm 4.540 đô. Từ hôm đó, nó sẽ ăn phở mỗi sáng trong khi bọn bạn nó ăn Hảo Hảo quanh năm.
Nhưng công ty của Thông thì vẫn ổn thôi – kẹo sẽ được bán đều đều.
Sn_Nour
Theo Tapchibitcoin.vn
