Tài chính phi tập trung (DeFi) chắc chắn là động lực thúc đẩy tất cả mọi thứ liên quan đến tiền điện tử trong năm nay, nhưng nó không phải là không có những câu chuyện kinh hoàng.
Hôm nay, chúng ta sẽ đào sâu vào cơn ác mộng DeFi, nỗi sợ hãi về khoản vay nhanh (flash loan), code hợp đồng thông minh làm ớn lạnh, những vụ hack ghê tởm, những trò gian lận đáng sợ và những màn ngừng hỗ trợ đột ngột đáng sợ cho đến nay trong năm nay.
Nhưng trước hết tất cả điều tốt…
Trước khi chúng ta đi sâu vào hố sâu tăm tối trong hành động đồi bại của DeFi, hãy bắt đầu với một lưu ý tích cực. Nếu năm 2017 và 2018 là năm của ICO, năm 2019 là năm của stablecoin thì năm 2020 chắc chắn là năm của DeFi.
Hàng tỷ đô la tài sản thế chấp tiền điện tử đã đổ vào một loạt các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) đang được mở rộng một cách nhanh chóng, các nhà tạo lập thị trường tự động (AMM) và các pool canh tác thanh khoản khi các trader và nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận lớn hơn từ tài sản kỹ thuật số của họ.
Kể từ đầu năm 2020, con số này, được gọi là tổng giá trị bị khóa (TVL), đã tăng gần 2,000% lên 12 tỷ đô la vào tháng 10. Sự gia tăng về tài sản thế chấp tiền điện tử này đã tạo nên những cột mốc quan trọng khác, chẳng hạn như số lượng Bitcoin được mã hóa cao nhất từ trước đến nay (hơn 147,000 Bitcoin) và gần 8% toàn bộ nguồn cung ETH (9 triệu ETH) bị khóa trong các giao thức DeFi.
Các token DeFi đã hoạt động tốt nhất trong năm, mặc dù nhiều token đã điều chỉnh mạnh trong tháng qua. Một vài người với tài sản lớn đã tạo ra cơ hội lớn hơn, rất nhiều người kiếm được một số loại lợi nhuận, nhưng một số ít đã hoàn toàn bị “rekt”, và đó là nơi những thứ xấu đi vào.
Và điều tồi tệ bắt đầu với bZx
Quý đầu tiên của năm 2020 là một quý khá yên tĩnh đối với DeFi, nhưng TVL đã đạt được cột mốc 1 tỷ đô la lần đầu tiên vào đầu tháng 2, cũng là tháng đầu tiên mà các hoạt động khai thác ngành công nghiệp cao cấp xảy ra.
Giao thức cho vay và giao dịch margin bZx là nạn nhân nghiêm trọng đầu tiên của năm 2020 với 2 vụ khai thác flash loan dẫn đến mất gần 1 triệu đô la tiền của người dùng. Kẻ tấn công đã khống chế để khai thác thị trường Uniswap có tính thanh khoản thấp nhằm thực hiện một giao dịch duy nhất, được gọi là flash loan, chúng thu lợi nhuận ròng khoảng 350,000 đô la. Một cuộc tấn công thứ 2 trong vòng một tuần đã dẫn đến việc bZx mất thêm 600,000 đô la ETH từ bZx, khiến hoạt động bị đình chỉ sau vụ khai thác.
Việc khai thác đã tạo ra một làn sóng chỉ trích từ những người vốn dĩ đã gièm pha DeFi và những người theo chủ nghĩa tối đa hóa Bitcoin, vào thời điểm đó, những người nói rằng việc bZx có thể đóng băng nền tảng trong cả 2 cuộc tấn công cho thấy rằng cuối cùng nó là một nền tảng tập trung.
Thứ Năm Đen tối của MakerDAO
Thị trường DeFi trở nên mạnh mẽ cho đến giữa tháng 3, khi thị trường tài chính và tiền điện tử trên thế giới sụp đổ sau đại dịch Covid-19 leo thang. Ethereum, vốn đóng vai trò là nền tảng cho ngành DeFi, đã giảm 55% trong vòng chưa đầy một tuần, dẫn đến một ngày được gọi là “thứ Năm Đen tối” cho MakerDAO, giao thức DeFi hàng đầu thế giới, vào thời điểm đó.
Sự kiện Thiên nga đen dẫn đến việc thanh lý hàng loạt các kho tiền của Maker, khoảng 4 triệu đô la trong Dai được thế chấp dưới mức. Không có code nào được khai thác, nhưng nhiều chủ sở hữu kho tiền đã mất tất cả tài sản thế chấp của họ, dẫn đến cả một vụ kiện tập thể chống lại Maker Foundation và một cuộc thăm dò ý kiến để bồi thường cho các nạn nhân. Phí ổn định đã được điều chỉnh và tỷ lệ tiết kiệm Dai được đặt thành 0, nó vẫn chưa di chuyển từ mức đó.
Cá tháng Tư
Thị trường tiền điện tử và DeFi từ từ bắt đầu tự thoát khỏi đáy vào tháng 4, nhưng việc khai thác không dừng lại ở đó. Một phiên bản mã hóa của Bitcoin có tên imBTC đã bị tấn công bằng cách tận dụng lỗ hổng thông qua việc sử dụng tiêu chuẩn token ERC-777 của imBTC, vào ngày 18/4.
Kẻ tấn công đã có thể bòn rút một pool thanh khoản Uniswap cho tất cả giá trị của nó, ước tính khoảng 300.000 đô la, bằng cách sử dụng một thứ gọi là “hooks” để yêu cầu thêm tiền trước khi số dư bên ngoài có thể được cập nhật. Bản thân Bitcoin không bị ảnh hưởng, nhưng những người cung cấp thanh khoản cho pool bị ảnh hưởng.
Một vài ngày sau, nền tảng cho vay của Trung Quốc dForce cũng bị rút hết thanh khoản khi sử dụng cùng một cách khai thác. Hacker liên tục tăng khả năng vay tất cả các tài sản khác của họ và kiếm được khoảng 25 triệu đô la tiền quỹ. dForce bị cho là đã sao chép code ban đầu của Compound Finance, code này không chống lại các cuộc tấn công như vậy.
Mùa hè của canh tác và hack bắt đầu
Vào giữa năm 2020, DeFi TVL đã phục hồi để đạt mức cao nhất mọi thời đại là gần 2 tỷ đô la và mọi thứ thực sự bắt đầu nóng lên trong lĩnh vực non trẻ.
Động lực đang được thúc đẩy bởi Compound Finance, đó là giao thức DeFi đầu tiên để bắt đầu cơn sốt canh tác thanh khoản sẽ thống trị trong ba tháng tới. Vào ngày giao dịch đầu tiên, token COMP của giao thức đã trở thành tài sản DeFi có giá trị nhất, khiến nó trở thành “kỳ lân” với vốn hóa thị trường khi đạt một tỷ đô la. Đã có những cáo buộc thao túng thị trường liên quan đến một số sàn giao dịch tập trung lớn nhất thế giới khi sự cường điệu của COMP tăng cùng với giá của nó.
Với nhiều vốn hơn và tài sản thế chấp tiền điện tử tràn vào không gian, chắc chắn sẽ có nhiều vụ hack và khai thác hơn. Vào giữa tháng 6, một vụ khai thác đã được phát hiện trong các hợp đồng thông minh Bancor dẫn đến việc rút hết 460.000 đô la token, mặc dù nền tảng đã nhanh chóng triển khai một bản sửa lỗi và cho biết rằng tất cả các khoản tiền đều an toàn.
Balancer là giao thức DeFi tiếp theo được khai thác vì 500,000 đô la trong ETH được bảo hộ đã bị đánh cắp từ các pool của nó bằng cách sử dụng một cuộc tấn công chênh lệch giá. Giao thức công bố rằng kẻ tấn công có thể rút tiền từ hai pool chứa token với phí chuyển nhượng, thường được gọi là token giảm phát. Một loạt flash loan và hoán đổi token được phân bổ đã được thực hiện trong cuộc xâm nhập được lên kế hoạch rất tỉ mỉ này.
bZx đã trở lại vào tháng 7 với một đợt bán token đáng ngờ, điều đó gây ra một cuộc tranh luận về sự công bằng DeFi. Tham gia chuyến tàu khai thác thanh khoản, bZx đã tung ra token của riêng mình, được thao túng bởi “những kẻ bắn tỉa khối” đang pump giá giả tạo và kiếm được gần 500,000 đô la lợi nhuận.
Một giao thức cung cấp các quyền chọn cho các token Ethereum và DeFi có tên là Opyn đã bị tấn công vào tháng 8. Ít nhất 370,000 đô la trong stablecoin USDC đã bị mất do một cuộc tấn công chi tiêu gấp đôi vào các quyền chọn put ETH của nó bởi những kẻ tấn công khai thác các flash loan.
Yam và Sushi sagas
Vào giữa tháng 8, Yam Finance đã khởi động cơn sốt canh tác thực phẩm dẫn đến hàng tỷ đô la tài sản thế chấp tiền điện tử được chuyển từ giao thức này sang giao thức khác khi những người canh tác lợi nhuận tham lam (degens) săn lùng người kiếm tiền nhanh chóng tiếp theo.
Yam chạy trên các hợp đồng thông minh chưa được kiểm toán, vì vậy không lâu trước khi một lỗi code được phát hiện đã ảnh hưởng đến việc phục hồi token quản trị, dẫn đến nền tảng thu hút những chú cá voi để cứu nó. Một cuộc bỏ phiếu quản trị diễn ra sau đó để về cơ bản khởi động lại nền tảng và “Save Yam – cứu Yam”.
Khai thác ma cà rồng bắt đầu vào cuối tháng 8 khi SushiSwap tách khỏi Uniswap để cung cấp phần thưởng tốt hơn và token SUSHI. Trong vòng vài ngày, hơn một tỷ đô la đã chảy từ Uniswap vào SushiSwap và giá token tăng vọt.
Câu chuyện kinh dị xảy ra vào ngày 6/9, khi người sáng lập ẩn danh chỉ được biết đến với cái tên Chef Nomi đã bán số token SUSHI trị giá 8 triệu đô la khiến giá token lao dốc. Giao thức đã được giao cho CEO sàn giao dịch phái sinh FTX Sam Bankman-Fried (SBF), người đã nắm quyền kiểm soát với một tập đoàn cá voi DeFi thông qua một hợp đồng thông minh nhiều ký tự.
Ngưng hỗ trợ đột ngột
Một loạt các chủ trang trại canh tác của DeFi theo sau với mục đích tái tạo thành công của SushiSwap bằng một token theo chủ đề thực phẩm vô dụng, nhưng hầu hết trong số họ đã không làm được như vậy.
Một vài trong số chúng bao gồm Pizza, Hotdog và Kimchi là các kế hoạch pump and dump, hoặc ngưng hỗ trợ khi chúng được biết đến trong ngành công nghiệp DeFi. Thậm chí nhiều bản sao DeFi đã xuất hiện như Pancake, BakerySwap và Burger, bắt đầu chuyển sang Smart Chain của Binance để tránh phí giao dịch leo thang trên blockchain Ethereum.
Vào cuối tháng 9, có quá nhiều giao thức canh tác lợi nhuận DeFi để đếm và giá token bắt đầu trượt dốc không thể tránh khỏi. Uniswap là một trong những công ty lớn nhất trong năm sau khi airdrop token UNI cho người dùng và mở 4 pool khai thác thanh khoản, thu hút hơn 2 tỷ đô la tài sản thế chấp.
Khủng hoảng giá gas
Một kết quả không mong muốn trong suốt mùa hè điên rồ của DeFi là nhu cầu chưa từng có trên mạng Ethereum, nơi hầu hết hoạt động của nó.
Trong thời kỳ đỉnh điểm của hoạt động DeFi, đồng thời với sự ra mắt của các pool canh tác thanh khoản trên Yam Finance, SushiSwap và Uniswap, phí giao dịch Ethereum trung bình đã tăng lên gấp đôi.
Kể từ cuối tháng 4, trước khi bắt đầu bất kỳ “vụ canh tác nào”, giá gas trung bình đã tăng hơn 8,000% lên mức cao nhất vào tháng 9. ETH trở nên không khả thi đối với người bình thường vì phí giao dịch thường sẽ đắt hơn số tiền được gửi.
Các giải pháp Layer 2 và Đề xuất cải tiến Ethereum (EIP) như EIP-1559 đang được khẩn trương triển khai và thảo luận để giải quyết vấn đề. Cuộc bàn tán một lần nữa quay trở lại với những kẻ giết Ethereum khi các lựa chọn thay thế như Binance Smart Chain, Polkadot, Solana và Flamingo Finance của NEO đã được mời để làm công việc tốt hơn. Tuy nhiên, chưa có ai trong số họ có khả năng để “giết” Ethereum.
Hàng triệu người thua vì lòng tham
Cơn ác mộng DeFi vẫn chưa kết thúc và một trong những vụ hack gần đây nhất xảy ra vào giữa tháng 10, khi một nhóm người canh tác tham lam tham gia vào một hợp đồng thông minh chưa được kiểm toán và chưa được phát hành từ giao thức DeFi là Yearn Finance.
Người sáng lập giao thức Andre Cronje đã đăng một vài vấn đề rắc rồi về dự án mà anh ấy đang phát triển cho nền kinh tế token không thể thay thế “gaming multiverse” được gọi là Eminence Finance. Trong vòng vài giờ, khoảng 15 triệu đô la đã được đổ vào hợp đồng thông minh EMN và vài giờ sau đó, một hacker đã lất đi tất cả.
Hacker đã trả lại khoảng 8 triệu đô la nhưng vẫn giữ phần còn lại, điều này khiến các “nhà đầu tư” bất mãn lên kế hoạch một vụ kiện chống lại nhóm Yearn và bắt đầu nền tảng của riêng họ.
Cơn ác mộng DeFi gần đây nhất vào năm 2020 xảy ra vào ngày 26/10, khi một cuộc tấn công flash loan tinh vi vào giao thức Harvest Finance dẫn đến việc mất 24 triệu đô la stablecoin trong vòng 7 phút.
Dump token DeFi
Vào cuối tháng 10, phần lớn những đứa con cưng của DeFi vào mùa hè đã bán phá giá và hiển thị các mẫu biểu đồ về giá trông giống như hầu hết các altcoin đã làm vào cuối năm 2018. Chỉ số lợi nhuận DeFi của Messari cho thấy trạng thái hiện tại của thị trường với phần lớn các token mới ra mắt bị đánh bại bởi những khoản lỗ hai con số.
Một số token đã sống trong thời gian dài như Aave, Loopring, Synthetix, Kyber Network và Gnosis vẫn tăng so với giá của chúng vào đầu năm, nhưng những token mới như Curve, Swerve, bZx, Sushi, UNI và Compound đã chảy máu bởi Halloween.
Trận chiến làm DeFi trở lên vững chắc
Mặc dù tất cả những điều trên nghe có vẻ giống như những cơn ác mộng mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng muốn tránh, nhưng DeFi đã thực sự chứng minh rằng có nhu cầu thực sự về tài chính dựa trên tiền điện tử, đặt nhà đầu tư vào quyền kiểm soát chứ không phải ngân hàng hay CEO.
Sẽ luôn có những người chê bai công nghệ mới và sự thay đổi, và những người thích tập trung vào những điểm yếu của nó thay vì nỗ lực làm cho nó trở nên mạnh mẽ hơn và kiên cường hơn trước những khai thác như vậy.
Khi hệ sinh thái DeFi phát triển, những “sự cố khi bắt đầu một quy trình” xảy ra trong vài tháng qua sẽ được giải quyết. Các giao thức mới “thông minh hơn” sẽ xuất hiện khi những cơn ác mộng DeFi này chiến đấu làm khó ngành công nghiệp và thúc đẩy sự đổi mới và tiến hóa hơn.
Token sẽ đến và đi, và lòng tham sẽ luôn là một phần của ngành tài chính. Tuy nhiên, như chúng ta đã thấy với ngành công nghiệp tiền điện tử rộng lớn hơn, các giao thức mạnh nhất sẽ tồn tại bất chấp một số nỗi kinh hoàng đã gây ra cho ngành trong năm nay.
- Uniswap, Aave, Synthetix tiếp tục tụt dốc khi đối mặt với sự cố giảm 80–90%
- Chỉ 8% trong số tất cả các sàn giao dịch phi tập trung được kiểm tra là an toàn
- Bitcoin vẫn chưa hình thành đỉnh, xu hướng tăng sẽ tiếp tục khi giá bứt phá $ 14.100
Ông Giáo
Theo Beincrypto
